ΜΕΤΑΒΑΛΛΟΜΕΝΗ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΗΡΗΣΗΣ ΣΤΗΝ ΠΡΩΙΜΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΗΠΑΤΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ: ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΔΕΚΑΕΤΙΑΣ (2013-2022) ΑΠΟ ΕΝΑ ΗΠΑΤΟΛΟΓΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΑΝΑΦΟΡΑΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ-ΣΚΟΠΟΣ: Τα τελευταία χρόνια, η σχετιζόμενη με το μεταβολικό σύνδρομο λιπώδης νόσος του ήπατος (ΜAFLD), που απαντάται στο 25% του παγκόσμιου πληθυσμού, αποτελεί την συχνότερη αιτία χρόνιας ηπατικής νόσου και ΗΚΚ στον Δυτικό Κόσμο, ξεπερνώντας σε συχνότητα τις χρόνιες ιογενείς ηπατίτιδες (HBV, HCV). Επίσης, η δυσμενής πρόγνωση του ΗΚΚ οφείλεται μεταξύ άλλων και στην συχνή έλλειψη επιτήρησης των κιρρωτικών ασθενών και συνεπώς στη καθυστερημένη διάγνωση σε προχωρημένο στάδιο, η οποία αποκλείει θεραπευτικές παρεμβάσεις που δυνητικά υπόσχονται μακρά επιβίωση ή/και ίαση. Σκοπός της μελέτης μας, ήταν να εκτιμήσουμε τη μεταβαλλόμενη επιδημιολογία της αιτιολογίας του ΗΚΚ τα τελευταία 10 έτη, καθώς και την επίδραση της επιτήρησης των κιρρωτικών ασθενών στην πρώιμη διάγνωση του ΗΚΚ.

ΜΕΘΟΔΟΙ: Μελετήθηκαν αναδρομικά συνολικά 141 κιρρωτικοί ασθενείς (114 άρρενες, μέση ηλικία 68 έτη, 45 με διαβήτη, 30 με HCV/35 με HBV/64 με MAFLD/12 αυτοάνοσης αιτιολογίας, 101 με CPT-A/34 με CPT-B, διάμεση τιμή MELD-Na=11, 53 με ALBI-I/74 με ALBI-II) με διάγνωση ΗΚΚ τα τελευταία 10 χρόνια. Οι ασθενείς χωρίστηκαν σε δύο ομάδες ανάλογα με το αν διαγνώσθηκαν την πενταετία 2013-2017 (Ομάδα Α, Ν=41) ή την πενταετία 2018-2022 (Ομάδα Β, Ν=100). Μελετήσαμε συνολικά και σε κάθε ομάδα ξεχωριστά, την αιτιολογία και το στάδιο κατά BCLC του ΗΚΚ στην πρωτοδιάγνωση, την ύπαρξη ή όχι υπερηχογραφικής επιτήρησης σε κάθε ομάδα, καθώς και την επίδραση της επιτήρησης στην πρώιμη διάγνωση του ΗΚΚ.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Από το σύνολο των ασθενών, επιτήρηση για ΗΚΚ είχαν οι 49, ενώ 92 ασθενείς συνολικά δεν είχαν επιτήρηση. Επίσης, συνολικά 62/141 (44%) εμφανίστηκαν στο στάδιο BCLC-0/A, 21/141 (14.9%) στο στάδιο BCLC-B, 38/141 (26.9%) στο στάδιο BCLC-C και 20/141 (14.2%) στο στάδιο BCLC-D. Στην Ομάδα Α (N=41) η αιτιολογία του ΗΚΚ ήταν κατά κύριο λόγο η ΜAFLD (17/41, 41.5%), ακολουθούμενη από την HCV (11/41, 26.8%) και την HBV λοίμωξη (10/41, 24.4%), ενώ 3/41 ασθενείς (7.3%) ήταν αυτοάνοσης αιτιολογίας. Στην Ομάδα Β (N=100) παρατηρήθηκε μία αύξηση στη συχνότητα της MAFLD (47/100, 47%), παρόμοια συχνότητα HBV λοίμωξης (25%), ενώ μείωση παρατηρήθηκε στη συχνότητα της HCV λοίμωξης (19%). Ακολούθως, αξιολογήσαμε την επίδραση της επιτήρησης στην πρώιμη διάγνωση του ΗΚΚ. Από το σύνολο των κιρρωτικών ασθενών που δεν είχαν επιτήρηση (Ν=92), συνολικά 24/92 (26%) εμφανίστηκαν στο στάδιο BCLC-0/A, 13/92 (14.1%) στο στάδιο BCLC-B, 36/92 (39.1%) στο στάδιο BCLC-C και 19/92 (20.8%) στο στάδιο BCLC-D. Αντιθέτως, οι κιρρωτικοί ασθενείς που ήταν σε πρόγραμμα επιτήρησης για ΗΚΚ (N=49) πρωτοδιαγνώσθηκαν πολύ πιο συχνά στο στάδιο BCLC-0/A (38/49, 77.6%) σε αντίθεση με το στάδιο BCLC-B (8/49, 16.4%), το BCLC-C (2/49, 4%) και το BCLC-D (1/49, 2%).

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ: Την τελευταία 5ετία παρατηρείται αύξηση του ποσοστού ΜAFLD ως υπέδαφος ανάπτυξης ΗΚΚ, πιθανώς στο πλαίσιο της συχνότερης εμφάνισης του μεταβολικού συνδρόμου στον Δυτικό Κόσμο και στην χώρα μας, καθώς επίσης και μείωση στη συχνότητα εμφάνισης της HCV λοίμωξης, αντικατοπτρίζοντας πιθανώς την επίδραση των νέων αποτελεσματικών φαρμάκων για την θεραπεία της. Η επιτήρηση των κιρρωτικών ασθενών με υπερηχογράφημα οδηγεί αποδεδειγμένα σε πρώιμη διάγνωση του ΗΚΚ (στο στάδιο BCLC-0/A), όπου θεραπείες όπως η ηπατεκτομή και ο καυτηριασμός με ραδιοσυχνότητες μπορούν δυνητικώς να οδηγήσουν μέχρι και σε πλήρη ίαση της νόσου.