Δημόσιο Ινστιτούτο Επαγγελματικής Κατάρτισης Κασσάνδρας (ΔΙΕΚ ΚΑΣΣΑΝΔΡΑΣ): Η Επαγγελματική Εκπαίδευση και Κατάρτιση Ενήλικων Κρατούμενων στο Αγροτικό Σωφρονιστικό Κατάστημα Κασσάνδρας

Το δικαίωμα στη μόρφωση αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα για τους κρατούμενους, ενώ η σύγχρονη σωφρονιστική πολιτική αναγνωρίζει τον καταλυτικό ρόλο της εκπαίδευσης στην υγιή επανένταξη του έγκλειστου στην κοινωνία (Bayliss,2013). Το Δημόσιο ΙΕΚ Κασσάνδρας παίζει σημαντικό ρόλο στον τομέα αυτό. Η εκπαίδευση στη φυλακή συναντά ιδιαίτερες δυσκολίες, καθώς υλοποιείται σε ένα ίδρυμα ολοκληρωτικού χαρακτήρα (Goffman, 1961) με τα «δεινά του εγκλεισμού» (Τοch, 1975).

Ο εκπαιδευόμενος για να μάθει, χρειάζεται ασφαλές περιβάλλον, να δεσμευτεί, να αισθανθεί ότι η εκπαίδευση γίνεται η γέφυρα ανάμεσα σε εκείνον και στην κοινωνία, με αποτέλεσμα τη μείωση της υποτροπής, την κοινωνική επανένταξη (Giles, 2016). Το ΔΙΕΚ Κασσάνδρας λειτουργεί από το 2014 και είναι το μοναδικό δημόσιο ΙΕΚ της χώρας σε Αγροτική Φυλακή. Στην εκπαιδευτική διαδικασία εμπλέκονται ενεργητικά σωφρονιστικοί υπάλληλοι της φυλακής: γεωπόνοι, μηχανολόγοι, τυροκόμοι, εγγεγραμμένοι στο Μητρώο Εκπαιδευτών Δ.ΙΕΚ, προσλαμβάνονται ως Β΄ Εκπαιδευτές, συνοδεύοντας Α΄ εκπαιδευτικούς από τον «έξω κόσμο», συνεισφέροντας τις γνώσεις τους στη διδασκαλία. Αρκετοί σωφρονιστικοί υπάλληλοι εγγράφονται ως σπουδαστές, εκπαιδεύονται ισότιμα μαζί με τους κρατούμενους συμφοιτητές τους, με θετικά αποτελέσματα σε στάσεις/αντιλήψεις / συμπεριφορές εκατέρων, όσο και απέναντι στη μάθηση.

Οι ειδικότητες του ΔΙΕΚ Κασσάνδρας αξιοποιούν λειτουργικούς χώρους τομέων της φυλακής -αγρόκτημα, τυροκομείο, μηχανουργείο, μαγειρείο- στους οποίους οι κρατούμενοι εργάζονται το πρωί, ενώ το απόγευμα χρησιμοποιούνται και ως εργαστήρια του ΔΙΕΚ. Οι προσφερόμενες ειδικότητες είναι: 1. Τεχνικός Βιολογικής/Οργανικής Γεωργίας 2. Τεχνικός Γαλακτοκομίας-Τυροκόμος 3. Τεχνικός Μαγειρικής Τέχνης-Αρχιμάγειρας (Chef) 4. Τεχνικός Μηχανικός Θερμικών Εγκαταστάσεων και Μηχανικός Τεχνολογίας Πετρελαίου & Φυσικού Αερίου Η σημαντικότερη διάσταση στην περίπτωση του ΔΙΕΚ Κασσάνδρας, που το καθιστά «μοναδικό», είναι η ανάπτυξη παραγωγικής σχέσης ανάμεσα στο ΔΙΕΚ και στη φυλακή και οι δυνατότητες που δημιουργούνται από τη σχέση αυτή για τον κρατούμενο. Ο κρατούμενος που εργάζεται στο τυροκομείο, αποκτά χρηστικές γνώσεις για το τυρί, τις εφαρμόζει στην εργασία του, με αποτελέσματα που αντικατοπτρίζονται τόσο στο παραγόμενο προϊόν όσο και στην παραγωγικότητα της φυλακής.

Για παράδειγμα, στην ειδικότητα Βιολογικής Γεωργίας, κατασκευάστηκαν λαχανόκηπος, σπορεία, κήπος αρωματικών φυτών, τα οποία τροφοδοτούν με βιολογικά προϊόντα τα εργαστηριακά μαθήματα της ειδικότητας της Μαγειρικής Τέχνης. Η παραπάνω συνέργεια συμβάλλει στην αυτάρκεια των αγροδιατροφικών προϊόντων που καταναλώνονται στη φυλακή, περιορίζει τις εξωτερικές προμήθειες, συνεισφέρει στην «πράσινη» και αειφόρο παραγωγή.

Ο κρατούμενος αποκτά τεχνογνωσία/ εξειδίκευση, λαμβάνει βεβαίωση κατάρτισης και εφόσον πιστοποιηθεί (ΕΟΠΠΕΠ), αποκτά πλήρη επαγγελματικά δικαιώματα, ώστε μετά την αποφυλάκιση να επιστρέψει ως παραγωγικό μέλος της κοινωνίας κι όχι ως άνεργος και στιγματισμένος. Αποκτά, δηλαδή, κοινωνική ταυτότητα. Για τους λόγους αυτούς το ΔΙΕΚ κρίνεται ως απόλυτα βιώσιμο στις αγροτικές φυλακές Κασσάνδρας.