Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ ΒΙΩΣΙΜΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΑΠΟΨΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΕΓΟΝΩΝ ΑΙΜΟΠΟΙΗΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΗΣ ΑΙΜΟΠΟΙΗΣΗΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΑΥΤΟΛΟΓΗ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ

EΙΣΑΓΩΓΗ: Στην αυτόλογη μεταμόσχευση παρατηρείται συχνά καθυστερημένη αιματολογική αποκατάσταση, παρά την έγχυση δόσεων μεγαλύτερων από το ευρέως αποδεκτό όριο των 2,5x106 CD34+ κυττάρων/Kg βάρους. Η επίδραση της βιωσιμότητας και της απόπτωσης των αποψυγμένων κυττάρων δεν έχει επαρκώς μελετηθεί στην κλινική πρακτική. ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ: Η μελέτη της βιωσιμότητας και απόπτωσης των αποψυγμένων αρχέγονων αιμοποιητικών κυττάρων (ΑΑΚ), οι παράγοντες που τις επηρεάζουν και η επίδρασή τους στην αποκατάσταση της αιμοποίησης κατά την αυτόλογη μεταμόσχευση (ΑΜΜΟ). ΥΛΙΚΟ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΣ: Δείγματα κρυοκατεψυγμένων ΑΑΚ ελέγχθηκαν μετά από απόψυξη, ως προς την βιωσιμότητα με τη μέθοδο Trypan Blue (ΤΒ) και με κυτταρομετρία ροής (FACS) με 7-ADD, και ως προς την «πραγματική» βιωσιμότητα με αφαίρεση των αποπτωτικών κυττάρων (Annexin-V+/7-ADD-). ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Μελετήθηκαν αναδρομικά 61 ασθενείς ηλικίας 17-71 ετών (42 άρρενες/19 θήλεα), 22 με μη Hodgkin λέμφωμα, 19 με λέμφωμα Hodgkin, 20 με πολλαπλό μυέλωμα. Η διάμεση τιμή της βιωσιμότητας των αποψυγμένων κυττάρων ήταν 55,3% (10-73%) με ΤΒ, 61,7% (7,5-81,4%) με FACS, ενώ η "πραγματική βιωσιμότητα" - μετά την αφαίρεση των αποπτωτικών κυττάρων - ήταν 52,9% (75,4-80,9%). Όταν μελετήθηκε αποκλειστικά ο πληθυσμός των CD34+ κυττάρων, η βιωσιμότητα ήταν 45,9% ( 0,6-88%) και η "πραγματική" βιωσιμότητα 32,2% (0,5-79,5%), στατιστικά σημαντικά χαμηλότερες σε σύγκριση με το "φρέσκο" προϊόν [98,7%, (87,9-99,7%), p<0,0005] και στατιστικά σημαντικά χαμηλότερες (p<0,05) στους ασθενείς με: α) ≤0,46% CD34+ κύτταρα στο περιφερικό αίμα· κανένας από τους ασθενείς που κινητοποιήθηκαν με G-CSF ή Plerixafor δεν είχαν >0,46%, β) ≤97,3% βιωσιμότητα CD34+ κυττάρων στο περιφερικό αίμα προ της συλλογής, γ) ≤98,7% βιωσιμότητα CD34+ κυττάρων στο φρέσκο προϊόν, δ) ≤1354/μl συγκέντρωση CD34+ κυττάρων στους ασκούς κρυοκατάψυξης, ε) >402Χ103/μl συγκέντρωση αιμοπεταλίων στους ασκούς κρυοκατάψυξης. Οι παράγοντες αυτοί παρέμειναν στατιστικά σημαντικοί και κατά την πολυπαραγοντική ανάλυση εκτός της συγκέντρωσης CD34+/μL στους ασκούς κρυοκατάψυξης. Όταν μελετήθηκε η επίδραση της βιωσιμότητας και της "πραγματικής" βιωσιμότητας των αποψυγμένων CD34+ κυττάρων στην αποκατάσταση της αιμοποίησης, προέκυψε ότι όσο μειώνεται ο αριθμός των βιώσιμων CD34+ κυττάρων/Kg βάρους που εγχύονται, αυξάνεται ο χρόνος της αιματολογικής αποκατάστασης (p<0,0005), ενώ είναι ανεξάρτητος από τον αριθμό των CD34+/Kg βάρους στο φρέσκο προϊόν (p=0,313 για τα πολυμορφοπύρηνα και p=0,121 για τα αιμοπετάλια). Από την ανάλυση των δεδομένων μας προέκυψε ότι για τη βέλτιστη αιματολογική αποκατάσταση απαιτήθηκε διάμεσος αριθμός 3,9x106 βιώσιμων CD34+/Kg. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Η δόση των CD34+ κυττάρων/kg βάρους, όπως καθορίζεται στο προϊόν της συλλογής δεν εξασφαλίζει την ταχεία αιματολογική αποκατάσταση σε όλους τους ασθενείς που υποβάλλονται σε ΑΜΜΟ, καθώς υπάρχει σημαντική μείωση της βιωσιμότητας των κυττάρων μετά την απόψυξη του μοσχεύματος. Απαιτείται ένας ελάχιστος «πραγματικά» βιώσιμων CD34+/Kg, προσδιοριζόμενος με FACS. Οι παράγοντες που επηρεάζουν την βιωσιμότητα των αποψυγμένων AAK είναι το ποσοστό και η βιωσιμότητα των CD34+ κυττάρων στο περιφερικό αίμα, η βιωσιμότητα των CD34+ κυττάρων στο φρέσκο προϊόν και η συγκέντρωση των αιμοπεταλίων στους ασκούς κρυοκατάψυξης. Η υιοθέτηση των μετρήσεων αυτών κατά τη συλλογή, την κρυοκατάψυξη και την επανέγχυση των ΑΑΚ, είναι κρίσιμη για την αποφυγή ανεπαρκούς αιματολογικής αποκατάστασης μετά την ΑΜΜΟ