ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΑΙΜΟΔΟΤΩΝ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΠΡΟΣΩΡΙΝΟ ΑΠΟΚΛΕΙΣΜΟ

EΙΣΑΓΩΓΗ: Ο αποκλεισμός αιμοδοτών στοχεύει στην πρόληψη ανεπιθύμητων αντιδράσεων σε αιμοδότες και μεταγγιζόμενους ασθενείς. Παρότι συνήθως είναι προσωρινός, το ποσοστό των δοτών που επανέρχεται για νέα αιμοδοσία είναι διεθνώς χαμηλό και κυμαίνεται από 27% στο 6μηνο (Piliavin. Transfusion 1987;27:199) ως 62% στην 4ετία (Halperin et al. Transfusion 1998;38:181). Ο αριθμός και η συχνότητα των μετέπειτα αιμοδοτήσεων επίσης είναι μειωμένος (Hillgrove et al. Transfusion 2011;51:539). Σε μελέτες που ερωτήθηκαν οι αιμοδότες γιατί δεν επανήλθαν, αναφέρουν πως επιδρούν αρνητικά στη συνέχιση της αιμοδοσίας: η αίσθηση «ότι δεν είναι κάτι απλό και εύκολο», ή η ταυτόχρονη αλλαγή των συνθηκών ζωής / καθημερινής ρουτίνας. Οι συναισθηματικές αντιδράσεις μετά από έναν αποκλεισμό ποικίλουν από αρνητικές, όπως πικρία, απογοήτευση και αγανάκτηση, έως θετικές, όπως η αίσθηση ότι «προσέχουν την υγεία μου», «νοιάζονται» (ειδικά όσοι αποκλείστηκαν λόγω χαμηλής αιμοσφαιρίνης και δόθηκαν και διατροφικές συμβουλές) (Hillgrove et al. BMC Public Health 2012, 12:1063).

ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ: Προκειμένου να εκτιμηθούν παράγοντες που σχετίζονται με την επιστροφή, σχεδιάστηκε μια αναδρομική μελέτη σε δευτεροβάθμιο νοσοκομείο. Οι παράγοντες που ελέγθηκαν ήταν δημογραφικά χαρακτηριστικά (ηλικία, φύλο), η αιτία αποκλεισμού, το αν ήταν νέος ή παλαιός αιμοδότης και η συχνότητα των αιμοδοτήσεων.

ΥΛΙΚΟ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΣ: Μεταξύ 1/9/2018 – 31/12/2018, προσήλθαν 1075 άτομα και αποκλείστηκαν 209 (19,4%). Από το Εθνικό Μητρώο Αιμοδοτών ελέγχθηκε πόσοι από αυτούς αιμοδότησαν ξανά μέχρι τις 31/12/2019. Οι συγκρίσεις έγιναν με δοκιμασία χ2 κατά Pearson (ή Fisher’s exact test για κατηγορίες με μικρό αριθμό δοτών) σε περιβάλλον προγραμματισμού R.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Οι 199 αιμοδότες (95,2%) αποκλείστηκαν για προσωρινούς λόγους. Από αυτούς, επανήλθαν για αιμοδοσία 56 άτομα (28,1%) μέσα στο επόμενο έτος, οι 30 (54%) περισσότερες από 1 φορά (από 2 έως 4). Το ποσοστό επιστροφής είναι μεγαλύτερο για παλαιούς αιμοδότες και μάλιστα όσους είχαν προσέλθει μέσα στο τελευταίο έτος (πίνακας 1), ενώ δεν επηρεάζεται σημαντικά από την αιτία αποκλεισμού.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Οι αιμοδότες που είναι πιθανότερο να επιστρέψουν (παλαιοί, τακτικοί αιμοδότες) διαπνέονται από αυτό που περιγράφεται ως ‘συνειδητή αιμοδοτική συμπεριφορά’. Είναι σημαντικό να τονίζονται τα αίτια και η περιορισμένη διάρκεια ενός αποκλεισμού και να ενισχύεται το αίσθημα αυτοπεποίθησης των αιμοδοτών, ώστε να μη θεωρούν δύσκολη ή δυσάρεστη την επάνοδο στην αιμοδοσία (Hillgrove et al. BMC Public Health 2012;12:1063).