ΑΠΑΙΤΕΙΤΑΙ ΥΨΗΛΟΣ ΔΕΙΚΤΗΣ ΥΠΟΨΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΟΡΘΗ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΧΙΜΑΙΡΙΣΜΟΥ ΜΕΤΑ ΑΛΛΟΓΕΝΗ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΑΙΜΟΠΟΙΗΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ, ΛΟΓΩ ΑΠΩΛΕΙΑΣ ΕΤΕΡΟΖΥΓΩΤΙΑΣ, ΜΙΚΡΟΔΟΡΥΦΟΡΙΚΗΣ ΑΣΤΑΘΕΙΑΣ ΚΑΙ ΜΙΚΡΟΕΛΛΕΙΨΕΩΝ.

EΙΣΑΓΩΓΗ: Η αλλογενής μεταμόσχευση αιμοποιητικών κυττάρων (αλλο-ΜΑΚ) χαρακτηρίζεται από δυναμική χιμαιρική κατάσταση του λήπτη. Για την εκτίμηση του χιμαιρισμού χρησιμοποιείται η μελέτη των έντονα πολυμορφικών μικροδορυφορικών περιοχών (Short Tandem Repeats, STRs). Παράγοντες όπως η μικροδορυφορική αστάθεια (Microsatellite Instability,MSI), η απώλεια ετεροζυγωτίας (Loss of Hererozygosity,LOH) και οι μικροελλείψεις δυσχεραίνουν την έκβαση της μεθόδου. ΣΚΟΠΟΣ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ: Σκοπός της εργασίας είναι η αντιπροσωπευτική παρουσίαση περιπτώσεων μελέτης χιμαιρισμού, στις οποίες παρατηρήθηκαν μεταβολές στο προφίλ των STRs που μελετήθηκαν, δυσχεραίνοντας τον υπολογισμό του. ΥΛΙΚΟ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΣ: Χρησιμοποιείται μέθοδος ενίσχυσης με PCR περιοχών STRs με εκκινητές για 11 αυτοσωμικές θέσεις (SE33, vWA, THO1, D11S554, F13A1, D12S391, D9S1118, FES, D7S1517, D17S1290, MYCL1), καθώς και για το γονίδιο της αμελογενίνης για το διαχωρισμό του φύλου. Τα προϊόντα της PCR αναλύονται με τριχοειδική ηλεκτροφόριση στο ΑΒΙ3130. Το ποσοστό του χιμαιρισμού υπολογίζεται με τον καθορισμό της επί τις εκατό συμμετοχής του αλληλομόρφου του λήπτη στο ολικό εμβαδόν της κατανομής του φθορισμού του αλληλομόρφου του δότη που διαφέρει από αυτό του λήπτη. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Περίπτωση 1: Ασθενής 57 ετών με Β-ΧΛΛ μεταμοσχεύθηκε από ιστοσυμβατό αδελφό το 2016. Οι θέσεις F13A1, THO1 και D11S554 χρησιμοποιήθηκαν στην παρακολούθηση του χιμαιρισμού. Το 2020 διαγνώστηκε με σύνδρομο Richter. Σε δείγμα μυελού στην D11S554 παρατηρήθηκε μείωση στο ύψος της κορυφής 209bp του λήπτη σε σχέση με την 259bp και αύξηση της 213bp σε σχέση με την 221bp του δότη, πιθανά λόγω MSI, κατά την οποία σε νεοπλασματικούς κλώνους προστίθεται ή αφαιρείται μια επανάληψη-κορμού. Εδώ προστέθηκε μία επανάληψη(4bp) στο αλλήλιο 209bp του λήπτη και ταυτίστηκε με το αλλήλιο 213bp του δότη.(εικ. α) Στον υπολογισμό χρησιμοποιήθηκαν τα αλλήλια που δεν επηρεάστηκαν. Περίπτωση 2: Ασθενείς 62 και 54 ετών με ΟΜΛ και ΜΔΣ αντίστοιχα, υποβλήθηκαν σε απλοταυτόσημη μεταμόσχευση το 2017. Τον Ιούλιο και Αύγουστο του 2019 αντίστοιχα υποτροπίασαν, στον έλεγχο του χιμαιρισμού παρατηρήθηκε ασυμφωνία μεταξύ των τριών τόπων που ελέγχονταν. Συγκεκριμένα με τον F13A1 το ποσοστό του δότη υπολογίζονταν και στους δύο, πολύ υψηλότερο απ’ ότι με τους άλλους. Παρατηρήθηκε ότι ένα αλλήλιο του λήπτη είχε χαθεί (177bp και 192bp αντίστοιχα) και αυτό αποδίδεται σε LOH.(εικ. β,δ) Αξίζει να αναφερθεί ότι ο F13A1 εδράζεται στο χρωμόσωμα 6 δίπλα στα γονίδια του MHC. Στην 1η περίπτωση ο τόπος απορρίφθηκε, στη 2η χρησιμοποιήθηκε με τροποποίηση του υπολογισμού. Περίπτωση 3: Ασθενής 56 ετών με ΟΜΛ μεταμοσχεύθηκε από ιστοσυμβατή αδελφή το 2016. Δύο μήνες μετά υποτροπίασε. Κατά τον έλεγχο του χιμαιρισμού στο δείγμα υποτροπής παρατηρήθηκε απώλεια του αλληλίου 263bp του SE33 και εμφάνιση νέου με μέγεθος 250bp.(εικ. γ) Ο SE33 εδράζεται στο χρωμόσωμα 6 και χαρακτηρίζεται από σύνθετο πολυμορφισμό. Η αλλαγή αυτή στο αλλήλιο πιθανόν οφείλεται σε μικροέλλειψη. Στον υπολογισμό χρησιμοποιήθηκε και το νέο αλλήλιο. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Κυτταρογενετικές ανωμαλίες όπως οι αναφερόμενες, ιδιαιτέρως όταν δεν ανιχνεύονται με καρύοτυπο ή/και FISH, αλλά μόνο με μοριακές τεχνικές, δυσχεραίνουν τη μελέτη του χιμαιρισμού και μπορεί να οδηγήσουν σε λανθασμένα συμπεράσματα. Συμβαίνουν σπάνια κατά τις υποτροπές και μπορεί να επηρεάσουν το αποτέλεσμα του χιμαιρισμού, αν δεν αναγνωρισθούν. Χρειάζεται υψηλός δείκτης υποψίας ώστε να τροποποιηθεί κατά περίπτωση ο υπολογιστικός τύπος.