ΕΜΠΥΡΕΤΗ ΟΥΔΕΤΕΡΟΠΕΝΙΑ: ΜΙΑ ΣΠΑΝΙΑ ΑΛΛΑ ΔΥΝΗΤΙΚΑ ΘΑΝΑΤΗΦΟΡΑ ΑΝΟΣΟΛΟΓΙΚΗ ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Εισαγωγή

Η εφαρμογή των αναστολέων του ανοσολογικού ελέγχου (ICIs) αποτελούν μια καινοτόμα θεραπεία που βελτίωσε την επιβίωση των ασθενών. Εντούτοις, μπορεί να προκληθούν ανοσολογικές ανεπιθύμητες ενέργειες (AEs) με ανάγκη διακοπής της θεραπείας και χορήγησης ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων. Το μελάνωμα αποτελεί μια επιθετική κακοήθεια, με τη χρήση των ICIs και BRAF/MEK αναστολέων να αλλάζει ριζικά την επιβίωση των ασθενών.

Σκοπός

Η παρουσίαση ασθενούς της κλινικής μας, με μεταστατικό μελάνωμα που παρουσίασε ουδετεροπενία από την ανοσοθεραπεία. Επιπλέον, έγινε βιβλιογραφική αναζήτηση για δημοσιευμένα παρόμοια περιστατικά.

Μέθοδοι

Πραγματοποιήθηκε συλλογή των δεδομένων από τον ιατρικό φάκελο του ασθενούς και έπειτα έγινε ανασκόπηση της βιβλιογραφίας σε βάση δεδομένων. Ο αλγόριθμος που χρησιμοποιήθηκε ήταν ο εξής: ((Neutropenia) OR (febrile neutropenia) OR (immune related side effects) OR (hematological toxicities)) AND ((immunotherapy) OR (ICIs) OR (immune checkpoint inhibitors)). Συμπεριλήφθηκαν περιστατικά μόνο με ουδετεροπενία οφειλόμενη στην ανοσοθεραπεία, η τεκμηρίωση της οποίας έγινε με οστεομυελική βιοψία.

Αποτελέσματα

Ασθενής 68 ετών με μεταστατικό μελάνωμα έλαβε Nivolumab/Ipilimumab ως θεραπεία πρώτης γραμμής. Τρεις εβδομάδες μετά την έναρξη της θεραπείας, ο ασθενής νοσηλεύτηκε με εμπύρετη ουδετεροπενία (Neu=50/μl). Αρχικά, έγινε πλήρης διερεύνηση του εμπύρετου, τέθηκαν αντιβιοτικά ευρέως φάσματος και παράγοντας διέγερσης των κοκκιοκυττάρων. Ακολούθως, διενεργήθηκε οστεομυελική βιοψία που ανέδειξε μυελική καταστολή από την ανοσοθεραπεία. Με τη λήψη της βιοψίας έγινε εμπειρικά έναρξη μεθυλπρεδνιζολόνης και 6 μέρες μετά, ο ασθενής απυρέτησε με φυσιολογικά ουδετερόφιλα. Η θεραπεία διακόπηκε οριστικά και δόθηκαν BRAF/MEK αναστολείς. Η βιβλιογραφική ανασκόπηση ανέδειξε 11 περιστατικά ασθενών με ουδετεροπενία από ICIs. Θεραπευτικά χρησιμοποιήθηκαν αυξητικοί παράγοντες και κορτιζόνη. 27.27% των ασθενών έλαβε και ενδοφλέβια ανοσοσφαιρίνη, ενώ οι 3/11 κατέληξαν λόγω επιπλοκών της ουδετεροπενίας.

Συζήτηση

Η χρήση των ICIs άλλαξε την επιβίωση των ογκολογικών ασθενών, με κίνδυνο όμως την εμφάνιση δυνητικά θανατηφόρων AEs. Οι αιματολογικές AEs είναι σπάνιες, ιδίως η ουδετεροπενία. Γι’ αυτό τίθεται αναγκαία η εις βάθος κατανόηση της παθοφυσιολογίας των AEs και η έγκαιρη αντιμετώπιση τους.