Πνευμάτωση εντέρου μετά από θεραπεία με anti-PD1 αναστολέα – Παρουσίαση περιστατικού και ανασκόπηση της βιβλιογραφίας

Εισαγωγή

Η κολίτιδα συνιστά γνωστή ανεπιθύμητη ενέργεια της ανοσοθεραπείας και σε μικρό ποσοστό μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές, όπως η διάτρηση. Από την άλλη, η πνευμάτωση του εντέρου αποτελεί σπάνια κατάσταση και, παρότι, έχει συσχετιστεί με τη χρήση αγγειοκινητικών παραγόντων, όπως η σουνιτινίμπη, οι αναφορές σχετικά με την εμφάνισή της σε ασθενείς που λαμβάνουν anti-Programmed Death 1 αναστολείς, παραμένουν ελάχιστες.

Υλικά – Μέθοδοι

Παρουσίαση περιστατικού και ανασκόπηση της βιβλιογραφίας (βάσεων δεδομένων PubMed, Scopus και Google Scholar) με λέξεις κλειδιά, όπως “pembrolizumab”, “Keytruda”, “anti-PD1 inhibitors”, “pneumatosis intestinalis”.

Παρουσίαση περιστατικού

Ασθενής 77 ετών, που πάσχει από βλεννοεπιδερμοειδές καρκίνωμα άνω γνάθου μετρίου – υψηλού βαθμού κακοήθειας (PD-L1 30%), το οποίο αντιμετωπίστηκε αρχικά χειρουργικά και, λόγω τοπικής υποτροπής, με ακτινοθεραπεία, εμφάνισε κατά την περίοδο του επανελέγχου ανεγχείρητη τοπική υποτροπή (pT4,N2c,Mx), οπότε και τέθηκε σε ανοσοθεραπεία με πεμπρολιζουμάμπη. Μετά τον 4^ο κύκλο θεραπείας, παρουσίασε μικρού βαθμού διάρροια (grade I), άτυπο κοιλιακό άλγος, ναυτία και από την αξονική τομογραφία (ΑΤ) κοιλίας ανευρέθηκε ελεύθερος αέρας ενδοπεριτοναϊκά, πάχυνση ελίκων λεπτού εντέρου με παρουσία ενδοτοιχωματικού αέρα και ρύπανση πέριξ αυτών. Στη διαφορική διάγνωση συμπεριλήφθηκαν η οξεία εντερική ισχαιμία και η πνευμάτωση εντέρου. Παρά τα ευρήματα της ΑΤ, δεν υπήρχαν κλινικά σημεία οξείας κοιλίας, λευκοκυττάρωση, αυξημένοι δείκτες φλεγμονής και γαλακτικά οξέα ορού, και μοναδικός προδιαθεσικός παράγοντας από το ιστορικό ήταν ο σακχαρώδης διαβήτης. Ο ασθενής υποβλήθηκε σε ερευνητική λαπαροτομία, όπου δεν ανευρέθηκε εστία εντερικής ισχαιμίας ή διάτρησης, ούτε εικόνα συμβατή με νεκρωτική εντεροκολίτιδα, παρά μόνο φυσαλίδες αέρα στο τοίχωμα των εντερικών ελίκων, κλινική εικόνα συμβατή με πνευμάτωση. Ο έλεγχος για Clostridium difficile ήταν αρνητικός. Αντιμετωπίστηκε συντηρητικά και σε επανέλεγχο 1 μήνα μετά, παρατηρήθηκε κλινική βελτίωση και, απεικονιστικά, σημαντικά μειωμένη ποσότητα τόσο του ελεύθερου αέρα, όσο και στο τοίχωμα των ελίκων. Θα ακολουθήσει εκτίμηση με PET/CT scan της ανταπόκρισης της νόσου και της δυνατότητας και αναγκαιότητας συνέχισης της ανοσοθεραπείας.

Συμπέρασμα

Η πνευμάτωση εντέρου συνιστά μια πιθανώς σπάνια ανεπιθύμητη ενέργεια της πεμπρολιζουμάμπης, η οποία μπορεί να παρουσιαστεί με σημαντικά απεικονιστικά ευρήματα αλλά αμβληχρά κλινικά συμπτώματα, και θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψιν σε ογκολογικούς ασθενείς που λαμβάνουν ανοσοθεραπεία.