TO ΦΑΙΝΟΜΕΝΟ "ΚΕΝΟΥ" ΣΤΗ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗ ΣΤΗΛΗ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ: H παρουσία ελεύθερου "αέρα" στη ΣΣ εντάσσεται στο φαινόμενο "κενού" (vacuum) και παρατηρείται με συχνότητα 1-3% στις ακτινογραφίες της ΣΣ, που φτάνει και το 20% στα ηλικιωμένα άτομα.  Το φαινόμενο "κενού" παράγεται κατά την απελευθέρωση αερίου, κυρίως αζώτου από τους μαλακούς ιστούς που συγκεντρώνεται με μηχανισμό "βαλβίδας" μέσα σε ρωγμές του μεσοσπονδυλίου δίσκου.  Απεικονίζεται ως ακτινοδιαυγαστική περιοχή και συνήθως εντοπίζεται στην οσφυική μοίρα και ενίοτε στην αυχενική μοίρα της ΣΣ. Το σημείο "κενού" επιτείνεται στις ακτινογραφίες με έκταση της ΣΣ, ενώ δε γίνεται εμφανές σε λήψεις με τη ΣΣ σε κάμψη.  Με εξαίρεση τη φλεγμονή του δίσκου από αεριογόνα μικρόβια, στη σηπτική δισκίτιδα από πυογόνο ή κοκκιωματώδη φλεγμονή δημιουργείται θετική πίεση στο δίσκο, σε αντίθεση με την αρνητική πίεση της εκφυλιστικής νόσου, εύρημα που συμβάλλει στη διαφορική διάγνωση της φλεγμονής από την εκφύλιση.  Δηλαδή, η παρουσία "αέρα" στο δίσκο συνήθως αποκλείει την πιθανότητα φλεγμονής (σπονδυλοδισκίτιδας).

ΣΚΟΠΟΣ: Περιγράφουμε τα απεικονιστικά χαρακτηριστικά του φαινομένου "κενού" στην εκφυλιστική νόσο της ΟΜΣΣ και ΑΜΣΣ.

ΥΛΙΚΟ-ΜΕΘΟΔΟΣ:  Δυο γυναίκες 30 και 60 ετών προσήλθαν με αυχεναλγία και οσφυαλγία. 

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Στη μεσοσπονδύλια οστεοχόνδρωση (εκφύλιση του πηκτοειδούς πυρήνα) παρατηρείται παρουσία ακτινοδιαυγαστικών περιοχών λόγω της συγκέντρωσης "αέρα" αρχικά στο κέντρο του δίσκου, που μπορεί να εκτείνεται στις εξωτερικές ίνες του ινώδους δακτυλίου ή και να καταλαμβάνει ολόκληρο το δίσκο.  Στην παραμορφωτική σπονδυλίτιδα (εκφύλιση του ινώδους δακτυλίου) με παραγωγή οστεοφύτων δημιουργούνται ρωγμές στις περιφερικές ίνες του ινώδους δακτυλίου που συγκεντρώνουν "αέρα" σε βραχείες, γραμμοειδείς ακτινοδιαυγαστικές συλλογές, τυπικά στην πρόσθια επιφάνεια του δίσκου, αντίθετα με τις μεγαλύτερες και κεντρικές συλλογές της μεσοσπονδύλιας οστεοχόνδρωσης.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Εκτός από την εκφυλιστική νόσο, η παρουσία ενδοδισκικού "αέρα" θέτει στη διαφορική διάγνωση το τραύμα και τη φλεγμονή. Η θέση και μορφολογία του φαινομένου "κενού" σχετίζεται με τη θέση και την έκταση της ρήξης στο δίσκο, όπως και την αιτιολογία της υποκείμενης νόσου.