Η ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΒΙΟΨΙΑΣ ΗΠΑΤΟΣ ΣΤΗ ΔΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΩΝ ΝΟΣΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΗΠΑΤΟΣ: ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΧΡΟΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΟΔΩΝ

Εισαγωγή-Σκοπός

Τα τελευταία έτη θεωρείται ότι η βιοψία ήπατος έχει πιθανώς χάσει τον κεντρικό της ρόλο στη διερεύνηση των νοσημάτων του ήπατος. Οι μεταβολές στον επιπολασμό των ηπατικών παθήσεων, που έχουν συμβεί τις τελευταίες δεκαετίες λόγω των θεραπευτικών εξελίξεων στις ιογενείς ηπατίτιδες και της αύξησης της συχνότητας της μεταβολικά σχετιζόμενης στεατωτικής νόσου του ήπατος (ΜΕΣΣΝΗ), αλλά και η ευρεία εφαρμογή μη επεμβατικών μεθόδων εκτίμησης της ηπατικής ίνωσης μπορεί να έχουν επηρεάσει τη χρήση της ηπατικής βιοψίας. Σκοπός της μελέτης μας ήταν η εκτίμηση των πιθανών αλλαγών στη χρήση της ηπατικής βιοψίας από τους ηπατολόγους της Κλινικής μας σε δυο απομακρυσμένες χρονικά περιόδους.

Μέθοδοι

Ανασκοπήθηκαν αναδρομικά οι ενδείξεις και τα αποτελέσματα των βιοψιών ασθενών της Δ΄ Παθολογικής Κλινικής ΑΠΘ, που εξετάστηκαν στο Εργαστήριο Παθολογικής Ανατομικής του Α.Π.Θ. κατά τις τριετίες 2012-2014 (ομάδα Α) και 2022-2024 (ομάδα Β). Αποκλείστηκαν όσοι διαγνώσθηκαν με κακοήθες νεόπλασμα. Καταγράφηκαν η ηλικία (>16 ετών), το φύλο, οι τιμές των ηπατικών ενζύμων, η παρουσία μεταμόσχευσης ήπατος και προηγούμενης βιοψίας, ο λόγος παραπομπής, η ιστολογική διάγνωση της βιοψίας και το στάδιο ίνωσης. Η ανάλυση έγινε με το στατιστικό πακέτο R, σύμφωνα με το οποίο χρησιμοποιήθηκε Mann-Whitney test για τα ποσοτικά και δοκιμασία χ² για τα ποιοτικά δεδομένα.

Αποτελέσματα

Συνολικά αξιολογήθηκαν 400 βιοψίες ήπατος, εκ των οποίων οι 224 (53% άνδρες) ανήκαν στην ομάδα Α και οι 176 (47% άνδρες) στην ομάδα Β. Δεν παρατηρήθηκε στατιστικά σημαντική διαφορά στις τιμές των ηπατικών ενζύμων μεταξύ των δυο ομάδων. Προηγούμενη βιοψία είχαν συνολικά 70 ασθενείς (57 στην ομάδα Α και 13 στην ομάδα Β, p < 0,001), ενώ σε μεταμόσχευση ήπατος είχαν υποβληθεί 37 ασθενείς (25 στην ομάδα Α και 12 στην ομάδα Β, p >0,05). Ο αριθμός των βιοψιών, που διενεργήθηκαν αποκλειστικά για σταδιοποίηση της υπάρχουσας νόσου μειώθηκε σημαντικά στην ομάδα Β (91 vs. 19, p <0.01). Οι κατηγορίες των διαγνώσεων, που προέκυψαν από την ιστολογική εξέταση, παρατίθενται παρακάτω. Ομάδα Α: χρόνια ηπατίτιδα Β (22,8%), ΜΕΣΣΝΗ (17%), μη ειδική φλεγμονή (15,2%), πρωτοπαθής χολική χολαγγειίτιδα (9,8%), χρόνια ηπατίτιδα C (8,5%), φαρμακευτική ηπατοξικότητα (6,7%), αυτοάνοση ηπατίτιδα (5,8%), χρόνια πάθηση χοληφόρων (5,8%) και διάφορες άλλες διαγνώσεις (8,4%); ομάδα Β: ΜΕΣΣΝΗ (29,5%), μη ειδική φλεγμονή (19,3%), αυτοάνοση ηπατίτιδα (14,8%), χρόνια πάθηση χοληφόρων (7,4%), φαρμακευτική ηπατοξικότητα (5,1%), πρωτοπαθής χολική χολαγγειίτιδα (4,5%) και διάφορες άλλες διαγνώσεις (19,4%). Η συχνότητα των βιοψιών για ιογενείς ηπατίτιδες παρουσίασε στατιστικά σημαντική μείωση στην ομάδα Β (p < 0.01), ενώ υπήρξε αύξηση στη συχνότητα των ασθενών με ΜΕΣΣΝΗ (p < 0.01). Όσον αφορά στο στάδιο της ίνωσης, οι ασθενείς με ήπια ίνωση (F0-F1) παρουσίασαν στατιστικά σημαντική αύξηση στην ομάδα Β με αντίστοιχη μείωση της σοβαρής ίνωσης (F2-F4) (p <0.01).

Συμπεράσματα

Η παρούσα μελέτη αναδεικνύει μικρή μόνο ελάττωση του αριθμού των βιοψιών ήπατος σε δυο απομακρυσμένες χρονικές περιόδους. Παρατηρήθηκε μεγάλη μείωση των βιοψιών, που διενεργήθηκαν σε ασθενείς με ιογενείς ηπατίτιδες και αντίστοιχη αύξηση των βιοψιών σε ασθενείς με ΜΕΣΣΝΗ στη μεταγενέστερη χρονική περίοδο. Ο αριθμός των βιοψιών, που διενεργήθηκαν αποκλειστικά για εκτίμηση του σταδίου ίνωσης, εμφάνισε επίσης σημαντική ελάττωση στη δεύτερη περίοδο. Παρά τη μεταβαλλόμενη επιδημιολογία των ηπατικών παθήσεων και την εξέλιξη των τεχνικών εκτίμησης της ηπατικής λειτουργίας, η βιοψία ήπατος εξακολουθεί να κατέχει σημαντικό ρόλο στη διερεύνηση των ηπατικών παθήσεων.