Εκτίμηση επιπολασμού και παραγόντων κινδύνου εμφάνισης μεταβολικού συνδρόμου σε πληθυσμό ασθενών με μεταμόσχευση ήπατος: η εμπειρία ενός ελληνικού κέντρου μεταμόσχευσης ήπατος

Εισαγωγή: Το μεταβολικό σύνδρομο εμφανίζεται συχνά μετά τη μεταμόσχευση ήπατος (ΜΗ) επηρεάζοντας σημαντικά τη μακροπρόθεσμη έκβαση των μεταμοσχευθέντων ασθενών. Η ανοσοκατασταλτική αγωγή, ιδιαίτερα οι αναστολείς καλσινευρίνης (CNIs) όπως το tacrolimus (TAC) και οι αναστολείς mTOR όπως το
everolimus (EVER), σχετίζονται με την ανάπτυξη διαταραχών στο καρδιομεταβολικό προφίλ των ασθενών με ΜΗ.

Σκοπός: Η εκτίμηση του επιπολασμού, των παραγόντων κινδύνου και η πιθανή επίδραση της ανοσοκαταστλατικής αγωγής στην εμφάνιση του μεταβολικού
συνδρόμου και των συστατικών αυτού σε ασθενείς με ΜΗ.

Μέθοδοι: Εκτίμηση των ασθενών που παρακολουθούνται στο Εξωτερικό Ιατρείο ΜΗ του ΓΝΑ «Λαϊκό» με καταγραφή των δημογραφικών και μεταβολικών χαρακτηριστικών τους, όπως ο δείκτης μάζας σώματος (BMI), η παρουσία σακχαρώδους διαβήτη τύπου 2 (Τ2DM), αρτηριακής υπέρτασης , δυσλιπιδαιμίας, καθώς και η χρόνια ανοσοκατασταλτική τους αγωγή. Οι στατιστικές συγκρίσεις μεταξύ των ομάδων πραγματοποιήθηκαν με το chi-square και Τ-test, με τις
συγκρίσεις να θεωρούνται στατιστικά σημαντικές για τιμή σημαντικότητας (p-value) μικρότερη από 0,05.

Αποτελέσματα: Συνολικά αξιολογήθηκαν 132 ασθενείς με ΜΗ (άνδρες: 78, γυναίκες: 54, μέση ηλικία 52,3±16 έτη). Οι ιογενείς ηπατίτιδες ήταν η συχνότερη ένδειξη ΜΗ (26,5%), ακολουθούμενες από άλλα αίτια (PBC/PSC: 18,9%, ALD: 15,2%, MASLD: 6,8%). Ο συνολικός επιπολασμός του μεταβολικού συνδρόμου ήταν 33,3%,
ενώ η πιο συχνή μεταβολική διαταραχή ήταν ο T2DM (43,9%), ακολουθούμενη από την αρτηριακή υπέρταση (34,1%), τη δυσλιπιδαιμία (32,6%) και το αυξημένο σωματικό βάρος (22%). Οι ασθενείς με μεταβολικό σύνδρομο, σε σχέση με εκείνους χωρίς μεταβολικό σύνδρομο, ήταν συχνότερα άντρες (77% vs 48%, p=0,002), είχαν συχνότερα υποβληθεί σε ΜΗ λόγω MASLD (16% vs 2%, p=0,005), λόγω MASLD/MetALD/ALD (44% vs 11%, p<0,001) ή λόγω ΗΚΚ (23% vs 8,5%, p=0,028) και βρίσκονταν συχνότερα υπό ανοσοκατασταλτική αγωγή με EVER (38% vs 18%, p=0.019). Επιπλέον, ασθενείς με μεταβολικό σύνδρομο, σε σχέση με εκείνους χωρίς μεταβολικό σύνδρομο, ήταν μεγαλύτερης ηλικίας (59±14 vs 48±17, p<0,001), απείχαν μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από τη ΜΗ (130 vs 85 μήνες, p<0,001) και είχαν σημαντικά υψηλότερα μέσα επίπεδα EVER (8,8 vs 2,2 ng/ml, p=0.014). H λήψη και τα μέσα επίπεδα TAC δε φάνηκαν να σχετίζονται με την ανάπτυξη μεταβολικού συνδρόμου. Στην πολυπαραγοντική ανάλυση, η MASLD/MetALD/ALD ως ένδειξη ΜΗ ήταν ο μοναδικός ανεξάρτητος παράγοντας που σχετιζόταν με την εμφάνιση μεταβολικού συνδρόμου μετά τη ΜΗ (Odds Ratio 3,68, 95%C.I. 1,23-10,97, p=0.019). Η ύπαρξη μεταβολικού συνδρόμου σχετιζόταν με την επιβίωση των ασθενών μετά την πρώτη μετεγχειρητική περίοδο (Hazard Ratio 3,28, 95%C.I. 1,15- 9,34, p=0.026).

Συμπεράσματα: Οι ασθενείς που μεταμοσχεύονται λόγω MASH ή ALD κίρρωσης εμφανίζουν μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης μεταβολικού συνδρόμου και των
παραμέτρων του. Το EVER σχετίζεται με υψηλότερη συχνότητα μεταβολικού συνδρόμου και συστατικών αυτού σε ασθενείς με ΜΗ. Τα ευρήματα αυτά υποδεικνύουν την ανάγκη στενής παρακολούθησης του μεταβολικού προφίλ των ασθενών, καθώς σχετίζεται με την μακροχρόνια έκβαση των ασθενών. Απαιτούνται περαιτέρω προοπτικές μελέτες για τη βέλτιστη επιλογή ανοσοκατασταλτικών αγωγών, ελαχιστοποιώντας τις μεταβολικές επιπλοκές.