Εισαγωγή : Τα τελευταία χρόνια η εισαγωγή της ανοσοθεραπείας και συστηματικής θεραπείας σε ασθενείς με ανεγχείρητο ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα έχει οδηγήσει σε σημαντική αύξηση της συνολικής επιβίωσης κα βελτίωση της ποιότητας των ασθενών. Πλεόν ως 1ης γραμμής θεραπευτική αγωγή χρησιμοποιείται ευρέως η συνδυαστική θεραπεία με Atezolizumab/ Bevacizumab σε ασθενείς με ανεγχείρητο ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα. Η εμφάνιση δευτεροπαθούς επινεφριδιακής ανεπάρκεια σε ασθενείς που λαμβάνουν Atezolizumab/ Bevacizumab είναι εξξαιρετικά σπάνια και εμφανίζεται με άτυπη κλινική εικόνα.
Σκοπός : Σκοπός της εργασίας είναι η παρουσίαση μιας σπάνιας περίπτωσης ασθενούς με δευτεροπαθής επινεφριδιακή ανεπάρκεια προκαλούμενη από μακροχρόνια χορήγηση ανοσοθεραπείας για ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα.
Αποτελέσματα: Ασθενής 70 ετών με ευμέγεθες ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα με διήθηση της πυλαίας φλέβας (BCLC C) σε έδαφος MASH και παρελθούσας λοίμωξης από HBV, βρίσκεται υπό αγωγή με Atezolizumab/ Bevacizumab. Παρουσιάζει μετά από την 9η χορήγηση ανοσοθεραπαείας έντονη αδυναμία, καταβολή, ανορεξία, κακουχία, κεφαλαλγία και δεκατική πυρετική κίνηση. Από τον εργαστηριακό έλεγχο δε διαπιστώνονται αυξημένοι δείκτες φλεγμονής. Αρχικά γίνεται πλήρης διερεύνηση για εντοπισμό εστίας λοίμωξης, χωρίς ανέρευση εστίας. Στη συνέχεια, στα πλαίσια της διερεύνησης γίνεται πλήρης ενδοκρινολογικός έλεγχος, στον οποίο στον ίδιο ορό αίματος σε πρωινό δείγμα σε νηστεία διαπιστώνονται πολύ χαμηλά επίπεδα ACTH (ACTH <2 pg/ml) και χαμηλά επίπεδα κορτιζόλης ορού (κορτιζόλη=0,69μg/dl). Έγινε ενδοκρινολογική εκτίμηση και έναρξη υδροκορτιζόνης από του στόματος. Ο ασθενής εμφάνισε άμεση ανταπόκριση με ύφεση πλήρως της συμπτωματολογίας του εντός 24ωρών. Έγινε προσωρινή διακοπή της χορήγησης ανοσοθεραπείας και επανέναρξη αυτής μετά από τρείς μήνες συνδυαστικά με την καθημερινή λήψη υδροκορτιζόνης χωρίς εμφάνιση άλλων ανεπιθύμητων ενεργειών
Συμπεράσματα : Τη τελευταία τριετία υπάρχει ραγδαία εξέλιξη και πρόοδος στην αντιμετώπιση του ηπατοκυτταρικού καρκίνου. Με την ευρεία χρήση αναστολέων των σημείων ελέγχου του ανοσοποιητικού ( ICIs) σημαντική είναι η επαγρύπνηση για πρώιμο εντοπισμό και αντιμετώπιση των ανεπιθύμητων ενεργειών σχετιζόμενων με ανοσοθεραπεία (irAEs). Η δευτεροπαθής επινεφριδιακή ανεπάρκεια είναι μια σπάνια ανεπιθύμητη ενέργεια της θεραπείας Atezolizumab/ Bevacizumab και συνήθως διαδράμει με άτυπη, γενικευμένη συμπτωματολογία. Απαραίτητη είναι η πρώιμη διάγνωση, η διακοπή της χορήγησης ανοσοθεραπείας και άμεση έναρξη υδροκορτιζόνης για την αντιμετώπισή της.