Εισαγωγή: Η διαφορά Αλβουμίνης Ορού και Ασκιτικού Υγρού (Serum Ascites Albumin Gradient, SAAG) είναι η καθιερωμένη και προτεινόμενη από κατευθυντήριες οδηγίες εξέταση στους ασθενείς που εμφανίζουν ασκίτη για πρώτη φορά. SAAG ≥ 1.1 σημαίνει γενικά ασκίτης που οφείλεται σε πυλαία υπέρταση. Η υψηλή διαγνωστική ακρίβεια των πρώτων αναφορών αμφισβητείται σε πρόσφατες περιγραφές, ειδικά όταν μελετώνται πληθυσμοί ασθενών χωρίς κίρρωση ήπατος, όπως οι νεοπλασματικοί ασθενείς, όπου άλλοι απλοί δείκτες όπως η χοληστερόλη ίσως είναι πιο χρήσιμοι.
Σκοπός: Σκοπός της μελέτης είναι η σύγκριση της διαγνωστικής ακρίβειας του SAAG και της χοληστερόλης ασκιτικού υγρού σε ασθενείς με καρκίνο πεπτικού που εμφάνισαν ασκίτη με θετική τελικά κυτταρολογική εξέταση ασκιτικού υγρού.
Υλικά - Μέθοδοι: Μελετήθηκαν αναδρομικά ασθενείς με κακοήθεια πεπτικού συστήματος κατά τα έτη 2017-2023, οι οποίοι είχαν τελικά κυτταρολογικά επιβεβαιωμένο κακοήθη ασκίτη. Στην παρακέντηση κατά την οποία πιστοποιήθηκε κυτταρολογικά η κακοήθεια μετρήθηκαν στο ασκιτικό υγρό Χοληστερόλη, Γλυκόζη, LDH, Αλβουμίνη, Ολικά Λευκώματα, Λευκοκύτταρα, Λεμφοκύτταρα, Ουδετερόφιλα και υπολογίστηκε η διαφορά SAAG. Τέλος, καταγράφηκαν κλινικές πληροφορίες που αφορούσαν τη πρωτοπαθή εστία, την ύπαρξη ηπατικών μεταστάσεων, κίρρωσης, χρόνιας ηπατοπάθειας, θρόμβωσης πυλαίας και πυλαίας υπέρτασης (παράπλευρο δίκτυο, σπληνομεγαλία, υπερσπληνισμό).
Αποτελέσματα: Περιλήφθηκαν συνολικά 57 ασθενείς: 66,7% άντρες, μέση ηλικία 64,1 έτη. Η πρωτοπαθής εστία ήταν το πάγκρεας (51%) , ο στόμαχος 23%, το παχύ έντερο 12%, χοληφόρα 10%, οισοφάγος 4%. Η πλειοψηφία των ασθενών (55%) είχε ηπατικές μεταστάσεις, αρκετοί είχαν εικόνα πυλαίας υπέρτασης (37%), λίγοι θρόμβωση πυλαίας φλέβας (9%0, ελάχιστοι κίρρωση ήπατος (2%) και γνωστή ηπατοπάθεια (2%). SAAG ≥ 1.1 είχε το 72% των ασθενών. Χοληστερόλη ασκιτικού υγρού > 48 mg/dL (μέση τιμή 65.7) είχε το 68% των ασθενών. Παρατηρήθηκαν επίσης στο ασκιτικό υγρό μέση τιμή LDH 301 U/L, αλβουμίνης 1,8 mg/dl, ολικών λευκωμάτων 3,07 mg/dl, γλυκόζης 104 mg/dl και λευκοκυττάρων 320/mL. Σημαντικό ποσοστό ασθενών (24/41) με SAAG ≥ 1.1 είχαν χοληστερόλη> 48 mg/dL. Παρατηρήθηκε επίσης στατιστικά σημαντική διαφορά στην τιμή χοληστερόλης μεταξύ των ασθενών που είχαν SAAG≥ 1,1 (διάμεση τιμή 52 mg/dl) και εκείνων που είχαν SAAG< 1,1 (διάμεση τιμή 82 mg/dl).
Συμπεράσματα: Η διαγνωστική ακρίβεια του SAAG ήταν πολύ περιορισμένη σε ασθενείς με κακοήθεια πεπτικού με ασκίτη και θετική τελικά κυτταρολογική εξέταση. Σημαντικό ποσοστό των ασθενών αυτών θα είχε διαγνωστεί λαθεμένα με ασκίτη πυλαίας υπέρτασης, με συνέπειες την άσκοπη και ίσως επιβλαβή λήψη διουρητικών, καθώς και την εσφαλμένη ογκολογική τους σταδιοποίηση. Η χοληστερόλη ασκιτικού υγρού είχε σημαντικά μεγαλύτερη διαγνωστική ακρίβεια και θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί τουλάχιστον επικουρικά σε αυτές τις περιπτώσεις. Χρειάζονται περισσότερες μελέτες, και ειδικά σε πληθυσμούς με μικτό ασκίτη ή ασκίτη χωρίς πυλαία υπέρταση, καθώς το ποσοστό αυτών των ασθενών αυξάνεται τα τελευταία έτη.