ΗΠΑΤΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΑΛΚΟΟΛΙΚΗ ΚΙΡΡΩΣΗ: ΕΠΙΠΤΩΣΗ ΚΑΙ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΚΒΑΣΗ ΣΕ ΣΥΝΑΡΤΗΣΗ ΜΕ ΤΗΝ ΒΑΡΥΤΗΤΑ ΤΗΣ ΚΙΡΡΩΣΗΣ, ΤΗΝ ΣΥΝΕΧΙΖΟΜΕΝΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΑΛΚΟΟΛ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΣΑΚΧΑΡΩΔΟΥΣ ΔΙΑΒΗΤΗ

Εισαγωγή

Ο κίνδυνος εμφάνισης ηπατοκυτταρικού καρκίνου (ΗΚΚ) σε ασθενείς με αλκοολική κίρρωση (AK) και οι παράγοντες που επηρεάζουν την πρόγνωσή του δεν έχουν προσδιοριστεί επαρκώς σε κλινικές μελέτες με μεγάλο αριθμό ασθενών.

Σκοπός

Να διερευνηθεί ο κίνδυνος εμφάνισης και η θνητότητα του ΗΚΚ σε ασθενείς με AK και ο ρόλος της βαρύτητας της κίρρωσης, της κατανάλωσης αλκοόλ και του διαβήτη.

Μέθοδοι

Μελετήθηκαν αναδρομικά 440 ασθενείς με ΑΚ (διάγνωση:1/2000-6/2017) με παρακολούθηση στο νοσοκομείο μας και κατανάλωση αλκοόλ μέχρι την διάγνωση της κίρρωσης. Ο ΗΚΚ διαγνώστηκε απεικονιστικά ή/και βιοπτικά. Εκτιμήθηκαν το φύλο, η ηλικία, το MELD score, η Child-Pugh σταδιοποίηση, ρήξη αντιρρόπησης (≥1:ασκίτης, κιρσορραγία, εγκεφαλοπάθεια), η συνεχιζόμενη κατανάλωση αλκοόλ μετά τη διάγνωση της κίρρωσης, η παρουσία διαβήτη και η θνητότητα (σχετιζόμενη με το ΗΚΚ/άλλες επιπλοκές της κίρρωσης).

Αποτελέσματα

Το συνολικό διάστημα παρακολούθησης των ασθενών ήταν 51.9±1.8 μήνες. ΗΚΚ διαγνώστηκε σε 48 ασθενείς (10.9%) μετά από 40.3±5 (5-144) μήνες. Η πιθανότητα εμφάνισης ΗΚΚ στα 5 και 10 έτη ήταν 11.9% και 20.3%, αντίστοιχα, με τον κίνδυνο να είναι μεγαλύτερος στα υψηλότερα Child-Pugh στάδια (p=0.002). Ο κίνδυνος ανάπτυξης ΗΚΚ δεν διέφερε σημαντικά μεταξύ ασθενών με αντιρροπούμενη και μη αντιρροπούμενη κίρρωση στα 5 (11.4%-12.6%) και 10 έτη (17.7%-21.9%) από την διάγνωση της κίρρωσης. Ωστόσο, συγκρίνοντας τους ασθενείς που δεν εμφάνισαν ρήξη αντιρρόπησης στην παρακολούθηση και το σύνολο των ασθενών με ρήξη αντιρρόπησης (στη διάγνωση της κίρρωσης και νεοεμφανιζόμενη), η τελευταία ομάδα ασθενών είχε σημαντικά μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης ΗΚΚ έναντι αυτών με αντιρροπούμενη κίρρωση στα 5 (17.9%-4.6%;p=0.02) και 10 έτη (28.4%-4.6%;p<0.001). Συγκριτικά με την αποχή, η συνεχιζόμενη κατανάλωση αλκοόλ αύξησε σημαντικά τον κίνδυνο ανάπτυξης ΗΚΚ: 18.7%-6.2%;p=0.001 στα 5 και 35.3%-11.3%;p<0.001 στα 10 έτη. Οι ασθενείς με διαβήτη έναντι αυτών χωρίς διαβήτη εμφάνισαν μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης ΗΚΚ αρχικά στα 6 έτη: 22.5%-12.4%;p=0.05. Στην πολυπαραγοντική ανάλυση με χρονικές μεταβλητές την εμφάνιση ρήξης αντιρρόπησης και διαβήτη, ανεξάρτητοι παράγοντες κινδύνου για εμφάνιση ΗΚΚ ήταν η συνεχιζόμενη κατανάλωση αλκοόλ (p<0.001) και η ρήξη αντιρρόπησης (p=0.001) ανεξαρτήτως του δείκτη βαρύτητας της κίρρωσης (MELD score ή Child-Pugh σταδιοποίηση). Η ετήσια επίπτωση ΗΚΚ στο σύνολο των ασθενών ήταν 2.58% και ήταν 4πλάσια σε αυτούς που συνέχισαν την κατανάλωση αλκοόλ έναντι αυτών που απείχαν (4.86%-1.27%) και σε αυτούς με ρήξη αντιρρόπησης έναντι αυτών που διατήρησαν την αντιρρόπηση (4.2%-1.01%). Η επιβίωση των ασθενών με ΗΚΚ στο 1^ο και 5^ο έτος ήταν 74.9% και 11.6%, αντίστοιχα. Οι ασθενείς υψηλότερου Child-Pugh σταδίου είχαν μικρότερη ετήσια επιβίωση (A/B/C:87%/81.3%/33%;p=0.002). Η 4-ετής επιβίωση ήταν σημαντικά μικρότερη στους ασθενείς με μη αντιρροπούμενη κίρρωση έναντι αυτών με αντιρροπούμενη (5.8%-51.9%;p<0.001) και σε αυτούς που συνέχισαν να καταναλώνουν αλκοόλ έναντι αυτών που διέκοψαν (43.1%-3.5%;p<0.001). Στην πολυπαραγοντική ανάλυση με συμμετοχή του MELD score, ανεξάρτητοι παράγοντες συσχέτισης με την θνητότητα ήταν το MELD score (p=0.03) και η συνεχιζόμενη κατανάλωση αλκοόλ (p=0.009) και με συμμετοχή της Child-Pugh σταδιοποίησης, το Child-Pugh στάδιο (p=0.03) και η συνεχιζόμενη κατανάλωση αλκοόλ (p=0.03).

Συμπεράσματα

Η επίπτωση και η θνητότητα του ΗΚΚ στην ΑΚ είναι υψηλή. Σημαντικοί παράγοντες για την ανάπτυξη ΗΚΚ είναι η συνεχιζόμενη κατανάλωση αλκοόλ και η ρήξη αντιρρόπησης ενώ για την πρόγνωση η συνεχιζόμενη κατανάλωση αλκοόλ και η βαρύτητα της κίρρωσης.