ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΑΓΩΝΙΣΤΩΝ ΤΩΝ ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΜΕΝΩΝ ΥΠΟΔΟΧΕΩΝ ΠΟΛΛΑΠΛΑΣΙΑΣΜΟΥ ΤΩΝ ΥΠΕΡΟΞΕΙΣΩΜΑΤΙΩΝ (PPAR) ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΜΗ ΑΛΚΟΟΛΙΚΗ ΛΙΠΩΔΗ ΝΟΣΟ ΤΟΥ ΗΠΑΤΟΣ

Εισαγωγή: Η μη αλκοολική λιπώδης νόσος του ήπατος (ΜΑΛΝΗ) αποτελεί την πιο συχνή ηπατική νόσο παγκοσμίως και τη δεύτερη αιτία μεταμόσχευσης ήπατος. Σε σημαντικό ποσοστό ασθενών με ΜΑΛΝΗ παρατηρείται πρόοδος της νόσου σε μη αλκοολική στεατοηπατίτιδα (ΜΑΣΗ) και κίρρωση του ήπατος. Επιπρόσθετα, οι ασθενείς με ΜΑΛΝΗ, εμφανίζουν αυξημένη καρδιαγγειακή θνησιμότητα και κίνδυνο ανάπτυξης ηπατοκυτταρικού καρκίνου (ΗΚΚ). Παρά τον αυξημένο επιπολασμό της νόσου, δεν υπάρχει ακόμη εγκεκριμένη θεραπεία πέραν της αλλαγής του τρόπου ζωής και της μείωσης του σωματικού βάρους. Οι αγωνιστές των αγωνιστών των ενεργοποιημένων υποδοχέων πολλαπλασιασμού των υπεροξεισωματίων (PPAR) αποτελούν υποψήφιους φαρμακευτικούς στόχους λόγω της δράσης τους σε πολλούς μηχανισμούς που εμπλέκονται στην παθοφυσιολογία της ΜΑΛΝΗ.

Μέθοδος: Στην παρούσα ανασκόπηση έγινε συστηματική αναζήτηση της βιβλιογραφίας στις ηλεκτρονικές βάσεις Medline, Cochrane Central Register of Controlled Trials (CENTRAL) και Scopus για την εύρεση τυχαιοποιημένων κλινικών μελετών στις οποίες χορηγήθηκε κάποιος αγωνιστής PPAR σε ενήλικες ασθενείς με ΜΑΛΝΗ με ταυτόχρονη ύπαρξη ομάδας ελέγχου στην οποία είτε χορηγήθηκε placebo είτε δεν σημειώθηκε κάποια φαρμακολογική παρέμβαση. Η διάγνωση της νόσου έγινε αποκλειστικά με διενέργεια βιοψίας ήπατος. Τα πρωτεύοντα καταληκτικά σημεία αφορούσαν την ιστολογική βελτίωση ή υποχώρηση της στεατοηπατίτιδας.

Σκοπός: Ο σκοπός της παρούσας συστηματικής ανασκόπησης είναι η αξιολόγηση της ασφάλειας και της αποτελεσματικότητας των αγωνιστών των PPAR υποδοχέων στην αντιμετώπιση της ΜΑΛΝΗ.

Αποτελέσματα: Δώδεκα μελέτες πληρούσαν τα κριτήρια ένταξης στην ανασκόπηση με συνολικό πληθυσμό 1192 ασθενείς. Πιο συγκεκριμένα, έξι μελέτες αφορούσαν την πιογλιταζόνη και δύο μελέτες το Saroglitazar. To Fenofibrate, το Lanifibranor, το Elafibranor και η Ροσιγλιταζόνη χορηγήθηκαν σε μία μελέτη το καθένα. Όλες οι μελέτες χορήγησαν στην ομάδα ελέγχου εικονικό φάρμακο εκτός από μία, στην οποία υπήρξε μόνο διαιτητική παρέμβαση. Οι μελέτες αξιολογήθηκαν και χαρακτηρίστηκαν ως μέτριου και χαμηλού κινδύνου συστηματικού σφάλματος. Από την ανασκόπηση αναδείχθηκε πως το Lanifibranor, το Elafibranor, το Saroglitazar και η Πιογλιταζόνη επέφεραν ιστολογική βελτίωση συγκριτικά με το εικονικό φάρμακο στην πλειοψηφία των μελετών στις οποίες αξιολογήθηκαν. Το Fenofibrate και η Ροσιγλιταζόνη δεν επέφερε σημαντική βελτίωση στην ιστολογική εικόνα της ΜΑΣΗ. Όσον αφορά στην ασφάλεια των PPAR αγωνιστών, παρατηρήθηκε σημαντική ετερογένεια μεταξύ των φαρμάκων, με κάποια να παρουσιάζουν σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες, άλλα να εμφανίζουν ανεπιθύμητες ενέργειες που χρήζουν περαιτέρω διερεύνησης και άλλα να εμφανίζουν ικανοποιητικό προφίλ ασφάλειας.

Συμπεράσματα: Η θεραπεία με αγωνιστές PPAR σε ασθενείς με ΜΑΣΗ φάνηκε να έχει ετερογενή αποτελέσματα. Κάποιοι όμως από αυτούς, όπως το Lanifibranor κα το Saroglitazar επέδειξαν σημαντικό θεραπευτικό όφελος σε πρόδρομες μελέτες. Η διεξαγωγή περισσότερων, καλά σχεδιασμένων, τυχαιοποιημένων κλινικών μελετών είναι αναγκαία για να αξιολογηθεί περαιτέρω το όφελος της χρήσης τους.