ΗΠΑΤΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑ ΜΕ ΜΕΤΑΣΤΑΣΗ ΣΤΟΝ ΟΦΘΑΛΜΙΚΟ ΚΟΓΧΟ-ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Ο ηπατοκυτταρικός καρκίνος (ΗΚΚ) μεθίσταται στο 15-50% στην πορεία της νόσου, συχνότερα στους πνεύμονες, τους ενδοκοιλιακούς λεμφαδένες και τα οστά. Στην Διεθνή βιβλιογραφία, περιγράφονται μόλις 36 περιπτώσεις ιστολογικά επιβεβαιωμένης μετάστασης ΗΚΚ στον οφθαλμικό κόγχο.

ΜΕΘΟΔΟΣ: Για την ανασκόπηση της βιβλιογραφίας, αναζητήθηκαν στο Pubmed και το SCOPUS άρθρα στην αγγλική γλώσσα, χωρίς χρονικό περιορισμό, χρησιμοποιώντας ως κριτήρια αναζήτησης τους όρους “hepatocellular carcinoma” and “orbital metastasis”. Μόνο ιστολογικά επιβεβαιωμένες περιπτώσεις συμπεριλήφθηκαν στην ανάλυση.

ΣΚΟΠΟΣ: Παρουσιάζεται περίπτωση ασθενούς και ανασκόπηση της βιβλιογραφίας.

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Γυναίκα, 54 ετών, με ατομικό ιστορικό κίρρωσης σε έδαφος χρόνιας ηπατίτιδας C, γονοτύπου 3, γνωστής από 15 ετών, μη θεραπευθείσας, διαγνώσθηκε βάσει μαγνητικής τομογραφίας με πολυεστιακό ΗΚΚ σταδίου Β με το σύστημα Barcelona Clinic Liver Cancer. Η τιμή της α-φετοπρωτεΐνης ήταν 200 ng/dl. Μετά από 2 συνεδρίες χημειοεμβολισμού, η νόσος χαρακτηριζόταν ως σταθερή σύμφωνα με τα τροποποιημένα RECIST κριτήρια. Εν αναμονή της τρίτης συνεδρίας χημειοεμβολισμού, η ασθενής εκδήλωσε αιφνίδιο άλγος δεξιού οφθαλμού με αυτόματο ενδοκογχικό αιμάτωμα και πρόπτωση. Η μαγνητική τομογραφία ανέδειξε ενδοκογχική μάζα με διήθηση του μετωπιαίου οστού και επέκταση στο σύστοιχο μετωπιαίο λοβό. Η αξονική θώρακος και το σπινθηρογράφημα οστών δεν ανέδειξε άλλες εστίες νεοπλασματικής νόσου. Η βιοψία της ενδοκογχικής μάζας επιβεβαίωσε διήθηση από χαμηλής διαφοροποίησης ΗΚΚ, βάσει ανοσοϊστοχημικής έκφρασης Glypican-3. Ο έλεγχος έκφρασης CEA, a-FP και Hepatocyte Paraffin 1, ήταν αρνητικός. Αντιμετωπίσθηκε με τοπική ακτινοθεραπεία και συστηματική θεραπεία με atezolizumab-bevacizumab για 3 μήνες, μετά τους οποίους παρουσίασε πρόοδο νόσου. Κατέληξε 6 μήνες μετά τη διάγνωση της ενδοκογχικής μετάστασης.

Οι 36 ασθενείς της βιβλιογραφίας είναι κατά πλειοψηφία άνδρες (77.1%), με μέση ηλικία 61 (54-70) έτη και συχνότερες χρόνιες ηπατοπάθειες τις ηπατίτιδες C και Β (46.7%, 33.3% αντίστοιχα). Η μέση διάρκεια συμπτωμάτων είναι 6 (4-8) εβδομάδες, με την πρόπτωση να προεξάρχει (63.9%). Δεύτερη σε συχνότητα είναι η μείωση της οπτικής οξύτητας / απώλεια όρασης (11.1%). Η μετάσταση αποτελεί την πρώτη εκδήλωση ΗΚΚ στο 68.6% των περιπτώσεων και είναι μεμονωμένη στο 47.6%. Η μέση επιβίωση είναι 4.5 (2-10.7) μήνες.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Οι άτυπες θέσεις μετάστασης του ΗΚΚ αποτελούν διαγνωστική πρόκληση, ιδίως όταν είναι η πρώτη εκδήλωση της νόσου.