Η ΥΨΗΛΗ ΤΙΜΗ ΤΗΣ ΑΣΠΑΡΤΙΚΗΣ ΑΜΙΝΟΤΡΑΝΣΦΕΡΑΣΗΣ (AST) KATA TH NOΣΗΛΕΙΑ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ SARS-COV2 ΛΟΙΜΩΞΗ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΟ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑ ΘΑΝΑΤΟΥ

Εισαγωγή: Η διαταραγμένη ηπατική βιοχημεία αποτελεί τη συνηθέστερη εξωπνευμονική εκδήλωση της SARS-CoV2 λοίμωξης και παράγοντας που συσχετίζεται με τη βαρύτητα της λοίμωξης. Στην αιτιοπαθολογία της ηπατικής βλάβης φέρεται να εμπλέκεται και το σύνδρομο απελευθέρωσης κυτταροκινών, γεγονός που οδήγησε στην αναγνώριση των αυξημένων τρανσαμινασών ως ένδειξη για χορήγηση αναστολέων ιντερλευκίνης.

Σκοπός: Να μελετηθεί η συχνότητα τρανσαμινασαιμίας σε σειρά νοσηλευόμενων ασθενών με SARS-CoV2 λοίμωξη και να εξεταστούν πιθανές συσχετίσεις με τα επίπεδα ιντερλευκίνης-6 (IL-6) και δ-διμερών, καθώς και με την έκβαση των ασθενών.

Μέθοδοι: Στη μελέτη συμμετείχαν όλοι οι ασθενείς με SARS-CoV-2 πνευμονία που νοσηλεύτηκαν κατά το χρονικό διάστημα Δεκέμβριος 2021 – Φεβρουάριος 2022 στην Παθολογική/COVID Κλινική του ΓΝΘ «Γ.ΓΕΝΝΗΜΑΤΑΣ». Καταγράφηκαν αναδρομικά τα δημογραφικά χαρακτηριστικά των ασθενών (φύλο-ηλικία-προηγηθείς εμβολιασμός), η διάρκεια νοσηλείας και η έκβαση (διασωλήνωση, θάνατος), η χορήγηση ειδικών αναστολέων ιντερλευκίνης (anakinra/tocilizumab) και παράλληλα οι μέγιστες τιμές AST, ALT κατά τη νοσηλεία, όπως και οι τιμές IL-6 και δ-διμερών στην εισαγωγή.

Αποτελέσματα: Καταγράφηκαν συνολικά 250 ασθενείς, 127 άνδρες (50,8%) / 123 (49,2%) γυναίκες, μέση ηλικία 66,3±15,8 έτη (εύρος 22-98), ποσοστό εμβολιασμένων 22,8%, με διάμεση διάρκεια νοσηλείας 10 ημέρες (IQR 6-13, εύρος 0 έως 52 μέρες). Πέραν της ενδεικνυόμενης θεραπείας βάσει θεραπευτικού αλγόριθμου για covid πνευμονία (ήτοι dexamethasone, ΗΧΜΒ, αντιβίωση, redemsivir), σε 36 ασθενείς (14,4%) χορηγήθηκε ειδικός αναστολέας IL-1 (anakinra amp 100 1x1 sc για 10 ημέρες), σε άλλους 14 (5,6%) δόθηκε αναστολέας ΙL-6 (tocilizumab amp 800mg iv την 1^η μέρα και 400mg την επομένη), ενώ σε 4 ασθενείς (1,6%) χορηγήθηκαν μονοκλωνικά αντισώματα (casirivimab+indevimab, εφάπαξ ενδοφλέβια χορήγηση).

Συνολικά, για την αντιμετώπιση της υποξυγοναιμίας, σε 33 ασθενείς (13,7%) χρειάστηκε μηχανική υποστήριξη της αναπνοής (HFNC ή/και CPAP/BiPAP), ενώ τελικά 18 ασθενείς (7,2% του συνόλου) διασωληνώθηκαν. Έκβαση ασθενών: από τους 18 ασθενείς που διασωληνώθηκαν κατέληξαν 16, ενώ επιπλέον 30 ασθενείς (με μέσο όρο ηλικίας 83,4 έτη) απεβίωσαν κατά τη διάρκεια της νοσηλείας τους. Συνολική θνητότητα 46/250 (18,4%).

Όσον αφορά την ηπατική βιοχημεία, αυξημένες AST ή/και ALT (> ανώτερων φυσιολογικών τιμών, ULN) εμφάνισαν 164 ασθενείς (65,6%), ενώ σε περίπου 20% των ασθενών η άνοδος ξεπέρασε το όριο 2,5 xULN (100 U/L). Συγκεκριμένα: η AST κυμάνθηκε μεταξύ 11-1329 U/L, διάμεση τιμή 40 U/L (IQR 26-60) και η ALT μεταξύ 5-931 U/L, διάμεσος 48 U/L (IQR 26-83). Αντίστοιχα οι διάμεσες τιμές της μετρούμενης IL-6 και δ-διμερών στην εισαγωγή ήταν 20,6 pg/mL (ΙQR 7,8-45,2) και 0,79 mg/L (IQR 0,47-1,5), αντίστοιχα.

Aνεξάρτητοι παράγοντες που βρέθηκαν να συσχετίζονται με δυσμενή πρόγνωση ήταν η μεγαλύτερη ηλικία των ασθενών (p<0,001), η ανάγκη μηχανικής υποστήριξης της αναπνοής (p<0,001), η υψηλή IL-6 (p<0,001), τα αυξημένα δ-διμερή (p=0,004) και η αυξημένη ΑST σε επίπεδα >100 IU/L. Aπό τη στατιστική ανάλυση, βρέθηκε ότι η ΑST>100 IU/L έχει αυξημένο κίνδυνο κατά περίπου 12 φορές να οδηγήσει σε θάνατο (Οdds Ratio 12,25, 95% CI 4,94-30,38, p<0,001). Ταυτόχρονα σχεδιάστηκαν και οι αντίστοιχες καμπύλες επιβίωσης Kaplan-Meier (Log rank 35,229 p<0,001) [Γράφημα]

Συμπεράσματα: Η αύξηση των ηπατικών ενζύμων στην SARS-CoV2 λοίμωξη είναι μία συνήθης εκδήλωση, ωστόσο η αύξηση της ΑST σε επίπεδα μεγαλύτερα του 100 IU/L βρέθηκε να αποτελεί δυσμενή παράγοντα για την επιβίωση των ασθενών, ανεξάρτητα από τα επίπεδα IL-6 και δ-διμερών.