Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ COVID-19 ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΕΞΑΛΕΙΨΗΣ ΤΗΣ ΗΠΑΤΙΤΙΔΑΣ C (HCV) ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΧΡΗΣΗΣ ΟΥΣΙΩΝ

Εισαγωγή Τα άτομα με ιστορικό χρήσης ουσιών αποτελούν βασικό πληθυσμό στόχο στην προσπάθεια εξάλειψης της ηπατίτιδας C. Στην Ελλάδα από τον Μάρτιο 2020 εφαρμόστηκαν για μεγάλα διαστήματα περίοδοι αυστηρής απαγόρευσης κυκλοφορίας. Τα προγράμματα μείωσης βλάβης τροποποίησαν τις δράσεις τους και επιπλέον η σύνδεση με τα ηπατολογικά κέντρα για ασθενείς με HCV έγινε δύσκολη λόγω των περιορισμών.

Σκοπός Να διερευνηθεί η επίδραση της πανδημίας-Covid-19 στην πρόσβαση ασθενών με ιστορικό χρήσης ουσιών στη θεραπεία και οι δυσκολίες που επέφερε στις προσπάθειες εξάλειψης της ηπατίτιδας C.

Μέθοδοι Στη μελέτη συμπεριλήφθηκαν 268 ασθενείς, με χρόνια ΗCV λοίμωξη και ιστορικό χρήσης ουσιών, οι οποίοι επισκέφτηκαν το εξωτερικό ηπατολογικό ιατρείο της Β’ Πανεπιστημιακής Παθολογικής Κλινικής του Γ.Ν.Α. Ιπποκράτειο προκειμένου να λάβουν αντιική θεραπεία από τον Αύγουστο 2018 έως τον Οκτώβριο 2021. Οι ασθενείς χωρίστηκαν σε δύο παρόμοιες χρονικά ομάδες: Ομάδα Α (Αύγ. 2018 έως Φεβ. 2020) και Ομάδα Β (Μάρτιος 2020 έως Οκτώβριο 2021), με βάση την έναρξη της πανδημίας στην Ελλάδα τον Μάρτιο του 2020.

Αποτελέσματα Από τον Αύγουστο του 2018 έως τον Φεβρουάριο του 2020, 203 ασθενείς (Ομάδα Α) βρέθηκαν κατάλληλοι για θεραπεία. Αίτηση για θεραπεία στο μητρώο HCV του ΕΟΠΥΥ έγινε και για τους 203 ασθενείς. Από αυτούς 181(89,2%) ασθενείς (80% άνδρες, μέση ηλικία 46,5 ±10 έτη, 55% Gn3 και 25,4% Gn1a) ξεκίνησαν θεραπεία, ενώ από τον Μάρτιο του 2020 έως τον Οκτώβριο 2021 (Ομάδα Β), έγιναν αιτήσεις για 65 ασθενείς και από αυτούς 49 (75,4%) ασθενείς (69,3 % άνδρες, μέση ηλικία 48±9,5 έτη, 67% Gn3 και 18% Gn1a) ξεκίνησαν θεραπεία (p=0,01). Στην ομάδα Α, 146 (80,7%) ασθενείς ολοκλήρωσαν θεραπεία και 108/146 (59,6%) υποβλήθηκαν σε εξέταση HCV RNA για επιβεβαίωση του SVR, ενώ στην ομάδα Β, 44 (89,8%) ασθενείς ολοκλήρωσαν θεραπεία αλλά μόνο 15/44 ασθενείς (34%) υποβλήθηκαν σε έλεγχο HCV RNA (p< 0,001). Στην Ομάδα Α και οι 108 ασθενείς πέτυχαν SVR (100%) και τα ποσοστά SVR παρέμειναν υψηλά στην Ομάδα Β, όπου 14/15 ασθενείς πέτυχαν SVR. Στην Ομάδα Α, 134/181 ασθενείς (74%) υποβλήθηκαν σε ελαστογραφία ήπατος και 12,7% είχε ενδείξεις κίρρωσης (stiffness>11,5 kPa), ενώ στην ομάδα Β, 7/49 ασθενείς (14%) υποβλήθηκαν σε ελαστογραφία και 3 είχαν ενδείξεις κίρρωσης. Σχεδόν 50% των ασθενών και στις δυο ομάδες παρακολουθούν πρόγραμμα υποκατάστασης (μεθαδόνη/βουπρενορφίνη).

Συμπέρασμα Η έναρξη της πανδημίας σηματοδοτεί μια περίοδο κατά την οποία μειώθηκε τόσο ο απόλυτος αριθμός των ατόμων που εξετάσθηκαν όσο και το ποσοστό έναρξης της αγωγής, ενώ δεν φαίνεται να επηρεάσθηκε δυσμενώς το ποσοστό ολοκλήρωσης της αγωγής. Επιπλέον διαπιστώνεται ότι η πανδημία επέδρασσε αρνητικά στη διενέργεια εργαστηριακών και παρακλινικών ελέγχων (ελαστογραφίας και ελέγχου για ανταπόκριση), γεγονός που θα μπορούσε να επηρεάσει την μακροπρόθεσμη επιτήρηση των ασθενών με HCV.