Θανατηφόρος οξεία ηπατική ανεπάρκεια από βότανα

Εισαγωγή: Η οξεία ηπατική βλάβη επαγώμενη από φάρμακα αποτελεί τη σημαντικότερη αιτία ηπατικής ανεπάρκειας στο δυτικό κόσμο. Στο ίδιο πλαίσιο περιγράφεται η οξεία ηπατική βλάβη ή και ανεπάρκεια από χρόνια ή πρόσφατη λήψη μη φαρμακευτικών βοτάνων. Στα βότανα αυτά συμπεριλαμβάνονται προϊόντα πράσινου και μαύρου τσαγιού, κινέζικης και ινδικής προέλευσης, και άλλα λιγότερο γνωστά.

Σκοπός: Σκοπός της εργασίας αυτής είναι να τονίσει τη σημασία της λήψης πλήρους ιστορικού χρήσης φαρμάκων, σκευασμάτων μη συνταγογραφούμενων και μη φαρμακευτικών σκευασμάτων, όπως βότανα, έλαια κτλ. καθώς και την δυνητικά επικίνδυνη κατανάλωση τέτοιων ουσιών, των οποίων η τοξικότητα είναι ιδιοσυγκρασιακή και μη προβλέψιμη, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί διαγνωστική πρόκληση η απόδειξη της αιτιολογίας της ηπατικής βλάβης.

Μέθοδος - Αποτελέσματα: Περιγράφεται το περιστατικό ενός νέου άνδρα, 48 ετών, με ελεύθερο ατομικό αναμνηστικό που προσήλθε λόγω ικτερικής χροιάς δέρματος και επιπεφυκότων από εβδομάδας, χωρίς λοιπή συμπτωματολογία, και χωρίς ευρήματα απόφραξης χοληφόρων από τον απεικονιστικό έλεγχο. Από τον εργαστηριακό έλεγχο TBil 17.8 mg/dl, DBil 12 mg/dl, AST 170 U/L, ALT 370 U/L, γGT 1800u/L, ALP 530 U/L, φυσιολογικοί χρόνοι πήξης και νεφρική λειτουργία. Από το ιστορικό αποκαλύφθηκε η συστηματική και χρόνια κατανάλωση τσαγιού, οικιακά παραγώμενου, της οικογένειας Greater Celandine - Chelidonium majus, μεταξύ άλλων.

Για τη διερεύνηση του αιτίου της ενδοηπατικής χολόστασης έγινε ιολογικός έλεγχος, με αρνητικά αποτελέσματα για HBV, HAV, HCV, HEV, HIV, CMV, EBV, HSV1,2, VZV. Επίσης, αρνητικός έλεγχος για λεπτόσπιρα, βρουκέλλα, τοξόπλασμα και σύφιλη. Αρνητικός ήταν ο έλεγχος για ανεπάρκεια α1-αντιθρυψίνης και σερουλοπλασμίνης. Από τον ποσοτικό προσδιορισμό ανοσοσφαιρινών IgA 380mg/dl, IgG 1820mg/dl, IgM 574mg/dl, IgG4 278mg/dl. Ο ανοσολογικός έλεγχος ήταν επίσης αρνητικός με ANA, AMA, p/c ANCA, aLKM1, anti SLA/LP αρνητικά και χαμηλό τίτλο SMA, IgG AMA και antiLC1 σε immunoblot. Έγινε νέος απεικονιστικός έλεγχος με MRCP: χωρίς διατάσεις ή στενώσεις χοληφόρων. Διενεργήθηκε γαστροσκόπηση με κανονικό και πλάγιο ενδοσκόπιο που ανέδειξε έλκος στο δωδεκαδάκτυλο και φυσιολογική μορφολογία του φύματος Vater. Διενεργήθηκε τέλος βιοψία ήπατος ενδεικτική φαρμακευτικής ηπατίτιδας, με παρουσία λίγων ηωσινόφιλων, χολοστατικού τύπου.

Ο ασθενής έλαβε αρχικά συνεχή έγχυση διαλύματος Ν-ακετυλκυστεΐνης, στη συνέχεια βραχύ σχήμα κορτικοειδών με την υποψία της αυτοάνοσης ηπατίτιδας, χωρίς καμία εμφανή βελτίωση. Σταδιακά επιδείνωσε την ηπατική λειτουργία με ΤBil>70mg/dl, DBil>50mg/dl, με παράταση των χρόνων πήξεως και της νεφρικής λειτουργίας (ηπατονεφρικό σύνδρομο τ.1). Ο ασθενής εκτιμήθηκε από τον ΕΟΜ και στην αναμονή προγραμματισμού μεταμόσχευσης ήπατος, με την συνύπαρξη μικροβιακής και λοίμωξης Covid-19, ήδη πολύ επιβαρυμένος, κατέληξε.

Συμπέρασμα: Δεδομένου ότι η διάγνωση της ηπατικής βλάβης από βότανα είναι δύσκολη και ενέχει τον αποκλεισμό όλων των άλλων αιτιών ηπατικής βλάβης, αποτελεί μια δύσκολα αντιμετωπίσιμη αιτία ακόμη και ηπατικής ανεπάρκειας, με συχνά πολύ δυσάρεστη εξέλιξη.