Δια βίου μάθηση και γενική παιδεία σύμφωνα με τον José Ortega y Gasset

ΕΙΣΑΓΩΓΗΟ Ισπανός φιλόσοφος José Ortega y Gasset σε μια διάλεξή του προς το φοιτητικό κοινό του Πανεπιστημίου της Μαδρίτης του 1930 αναφέρθηκε στην Απόστολή του Πανεπιστημίου. Παρότι η διάλεξη δόθηκε κάτω από συγκεκριμένες ιστορικές συνθήκες, θεωρούμε ότι υπάρχουν στοιχεία που μπορούν να απασχολήσουν και στη σημερινή εποχή όποιον ασχολείται ερευνητικά με τη δια βίου μάθηση και, γενικότερα, όποιον ενδιαφέρεται για την ανώτατη εκπαίδευση. ΜΕΘΟΔΟΣΣτην ανακοίνωσή μας θα επιχειρήσουμε να παρουσιάσουμε κειμενοκεντρικά, χωρίς να λείψουν ευρύτερες αναφορές, τις απόψεις για την Ανώτατη Εκπαίδευση του Ισπανού φιλοσόφου.ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑΣτη σημερινή εποχή της εξειδίκευσης, εικόνας, της ταχύτητας και της ρευστότητας, το έργο του Ortega y Gasset για την ανώτατη εκπαίδευση μπορεί να χρησιμεύσει όχι μόνο ως μια πρόταση για την αναμόρφωσή της με στόχο ανθρωποκεντρικό αλλά και ως μια γενικότερη πρόταση παιδείας που να σχετίζεται με τους ανθρώπους κάθε ηλικίας, οι οποίοι επανεκπαιδεύονται για να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις της σημερινής κοινωνίας και τις ανάγκες της επαγγελματικής ζωής. Κεντρική είναι η έννοια της γενικής παιδείας, όπως την αντιλαμβάνεται ο Ισπανός φιλόσοφος, την οποία και εκλαμβάνει ως μια μορφή παιδείας σφαιρικής που συνδυάζει πληθώρα χαρακτηριστικών, τα οποία το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα εν πολλοίς και στο σύνολό του αντιμετωπίζει ως σαφώς διαχωρισμένα και "στεγανοποιημένα" μεταξύ τους. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΘεωρούμε ότι ορισμένα στοιχεία της σκέψης του Ortega y Gasset μπορούν να επαναπροσδιορίσουν τον συνολικό χαρακτήρα της εκπαίδευσης και της δια βίου μάθησης, η οποία ενίοτε συνδέεται με σκοπούς λυσιτελείς. Η γενική παιδεία, όπως την προτείνει ο Ortega y Gasset, μπορεί να βοηθήσει στην ενδυνάμωση της κριτικής σκέψης και στην αποφυγή ψευδο- ή αντιεπιστημονικών απόψεων.ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑΔια βίου μάθηση - Γενική Παιδεία - Ortega y Gasset - Ανθρωπιστικές σπουδές - Επιστήμη - ΨευδοεπιστήμηΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑOrtega y Gasset J., "La misión de la Universidad", Obras Completas de José Ortega y Gasset, tomo IV (1929-1932), 6a edición, Revista de Occidente, Madrid, 1966, pp. 310-354