Οξεία γενικευμένη εξανθηματική φλυκταίνωση από υδροξυχλωροκίνη συσχετιζόμενη με HLAB51, DR1101,04,DQ03,05 και για πρώτη φορά στη βιβλιογραφία με HLAB15

Οξεία γενικευμένη εξανθηματική φλυκταίνωση επαγόμενη από υδροξυχλωροκίνη συσχετιζόμενη με HLA-B51, DR1101,04 DQ03,05 και για πρώτη φορά στη βιβλιογραφία με HLA-B15

Ελένη Κλήμη, Δερματολόγος, Θριάσιο Νοσοκομείο Ελευσίνας

Σκοπός της μελέτης:

Να συσχετιστεί οξεία γενικευμένη εξανθηματική φλυκταίνωση επαγόμενη από υδροξυχλωροκίνη με HLA-B51, DR1101,04 DQ03,05 και για πρώτη φορά στη βιβλιογραφία με HLA-B15.

Υλικό και μέθοδος:

Ασθενής 72 ετών εισήχθη στο νοσοκομείο με πυρετό, κνησμό και εξάνθημα από 24ώρου. Κατά τη διάρκεια των τελευταίων εβδομάδων ελάμβανε υδροξυχλωροκίνη 200 mg δις ημερησίως για αρθραλγίες χωρίς να έχει τεθεί συγκεκριμένη διάγνωση. Στην κλινική εξέταση η ασθενής ήταν σε καλή γενική κατάσταση με πυρετό 38.2 C και εξάνθημα με ερυθηματώδεις κηλίδες ανάμεσα στους μαστικούς αδένες, στον κορμό και στα κάτω άκρα καλυπτόμενο με μη-θυλακικά φλυκταινίδια που σχημάτιζαν κατά τόπους λίμνες πύου. Οι βλεννογόνοι ήταν ελεύθεροι. Έγινε βιοψία και εργαστηριακός έλεγχος.

Αποτελέσματα:

Η γενική αίματος ανέδειξε λευκοκυττάρωση με ουδετεροφιλία, τα ηπατικά ένζυμα ήταν φυσιολογικά. Η βιοψία έδειξε ενδοεπιδερμικό φλυκταινίδιο με ουδετερόφιλα και περιαγγειακή ουδετεροφιλική διήθηση στο χόριο, εικόνα συμβατή με οξεία γενικευμένη εξανθηματική φλυκταίνωση (AGEP). Το εξάνθημα υπεχώρησε μετά τη διακοπή της υδροξυχλωροκίνης και χορήγηση στεροειδών από του στόματος 3 εβδομάδες αργότερα. Η ακτινογραφία και η αξονική τομογραφία κοιλίας ήταν φυσιολογικά. Οι ορολογικές εξετάσεις για κτυτταρομεγαλοϊό, ιό Epstein-Barr, παρβοϊό Β19, Coxcackie, Echo Herpes 6 και 7 και για ρευματοειδή παράγοντα και αντιπυρηνικά αντισώματα ήταν αρνητικές. H HLA εξέταση έγινε για τα HLA-A, B και C αντιγόνα χρησιμοποιώντας την sequence specific oligonucleotide-polymerase chain reaction, ενώ για τα HLA-DR, DQ την sequence specific primer PCR based assay. Η ασθενής ήταν θετική για τα HLA-B51, DR1101,04 DQ03,05 και για το HLA-B15.

Συμπεράσματα:

Η οξεία γενικευμένη εξανθηματική φλυκταίνωση είναι μια σπάνια φαρμακευτική αντίδραση που προσβάλλει 1-5/1000000 ανθρώπους, κυρίως γυναίκες και χαρακτηρίζεται από την οξεία εμφάνιση μη θυλακικών στείρων φλυκταινιδίων δίκην κεφαλής καρφίδος επί ερυθηματώδους βάσεως συνοδευόμενη με πυρετό και κνησμό. Προσβολή εσωτερικών οργάνων δυνατόν να επισυμβεί. Φάρμακαι που επάγουν οξεία γενικευμένη εξανθηματική φλυκταίνωση περιλαμβάνουν αντιβιοτικά – αμπικιλλίνη, μακρολίδια, κινολόνες, σουλφοναμίδες, χλωροκίνη, υδροξυχλωροκίνη, τερμπιναφίλη και διλτιαζέμη. Σπανίως η οξεία γενικευμένη εξανθηματική φλυκταίνωση δυνατόν να συμβεί μετά από ιογενή λοίμωξη πχ γρίπη, λοίμωξη από παρβοϊό Β19 ή ακόμη σπανιότερα μετά από εμβολιασμό για γρίπη. Δεν είναι σίγουρο αν η οξεία γενικευμένη εξανθηματική φλυκταίνωση συσχετίζεται με HLA, αλλά  το 1995, ο Bernard et al έδειξαν στατιστικά αυξημένη συχνότητα των αλληλίων HLA-B51, DR11, DQ03 χωρίς αυτό να συσχετίζεται με λήψη συγκεκριμένου φαρμάκου. Στη δικιά μας έρευνα εκτός από τα προαναφερθέντα γνωστά HLA, η ασθενής ευρέθη θετική και για το Β15, που είναι ενδιαφέρον εύρημα, δεδομένου ότι το HLA-B15 είναι σπάνιο σε ασθενείς της Καυκασίας φυλής, όπως η ασθενής μας. Η οξεία γενικευμένη εξανθηματική φλυκταίνωση μπορεί να προκαλέσει σημαντική νοσηρότητα. Η ασθενής μας νοσηλευόταν για περίπου 1 μήνα, αν και η θνητότητα είναι περίπου 4%. Το αλλήλιο HLA-B είναι το πιο συχνό αλλήλιο για τις σοβαρές αντιδράσεις υπερευαισθησίας, όπως Lyell, Stevens-Johnson και εξανθήματα. To HLA-B15 έχει συσχετιστεί με οξεία γενικευμένη εξανθηματική φλυκταίνωση από καρβαμαζεπίνη, ένα συχνά χρησιμοποιούμενο αντιεπιληπτικό φάρμακο. Είναι η πρώτη περίπτωση HLA-B15 που ανευρίσκεται σε οξεία γενικευμένη εξανθηματική φλυκταίνωση επαγόμενη από υδροξυχλωροκίνη σε καυκάσιο ασθενή.