Το φαρμακευτικό πομφολυγώδες πεμφιγοειδές στο επίκεντρο της φαρμακευτικής επαγρύπνησης

ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Το φαρμακευτικό πομφολυγώδες πεμφιγοειδές (ΦΠΠ) είναι σήμερα μια πολυσυζητημένη οντότητα, είτε αφορά φάρμακα που χρησιμοποιούνται στη θεραπεία του σακχαρώδους διαβήτη (ΣΔ), είτε τους αντι-PD1 και τους αντι-PDL1 βιολογικούς παράγοντες που χρησιμοποιούνται στην ανοσοθεραπεία. Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι γλιπτίνες, αντιδιαβητικά φάρμακα για τα οποία έχουμε στατιστικά στοιχεία που επιβεβαιώνουν την αιτιοπαθογενετική σχέση τους με την εμφάνιση του εξανθήματος του ΠΠ. ΥΛΙΚΟ & ΜΕΘΟΔΟΣ: Ασθενής ηλικίας 84 ετών με ΣΔΙΙ, διαγνώστηκε τον Δεκέμβριο του 2019 με ΠΠ. Ο ασθενής λάμβανε βιλνταγλιπτίνη (vildagliptin) (εκλεκτικός αναστολέας της διπεπτιδυλικής πεπτιδάσης 4, DPP-4i) που παρουσιάζει υψηλή συσχέτιση με την εμφάνιση του εξανθήματος του ΠΠ) και μετφορμίνη. Στα πλαίσια της θεραπευτικής αντιμετώπισης του ΠΠ, τροποποιήθηκε η αντιδιαβητική αγωγή του ασθενούς με αντικατάσταση της γλιπτίνης από μια γλιφοζίνη (empaglifozin) και χορηγήθηκαν συστηματικά κορτικοστεροειδή. Ο έλεγχος της νόσου αποκτήθηκε στη δόση των 40 mg ισοδυνάμου μετά από 4 εβδομάδες θεραπείας και ακολούθησε η προοδευτική της μείωση. Ένα χρόνο αργότερα και ενώ ο ασθενής βρισκόταν πλέον στη δόση συντήρησης (0.1mg/kg ΒΣ/ημέρα), η νόσος υποτροπίασε. Τόσο η επιστροφή στην προηγούμενη αποτελεσματική δόση, όσο και ο τετραπλασιασμός της, δεν οδήγησε στην υποχώρηση του κνησμού και στην ύφεση του εξανθήματος. Μια εβδομάδα μετά τη διακοπή της γλιφοζίνης ο κνησμός υποχώρησε πλήρως και το εξάνθημα τέθηκε υπό έλεγχο. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ: Οι γλιφοζίνες άρχισαν να χρησιμοποιούνται στη θεραπεία του ΣΔΙΙ από το 2013, οπότε δεν συμπεριλαμβάνονται στις μελέτες που απέδειξαν συσχέτιση των αναστολέων της διπεπτιδυλικής πεπτιδάσης 4 (DPP-4) με το ΠΠ. Στη περίπτωσή μας, με τη διακοπή της γλιφοζίνης η συμπτωματολογία υφέθηκε άμεσα και το εξάνθημα υποχώρησε. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ: Παρότι στη διεθνή βιβλιογραφία περιγράφονται μόνο 6 περιστατικά όπου υπάρχει υπόνοια συσχέτισης των γλιφοζινών με το ΠΠ, σύμφωνα με τη δικιά μας εμπειρία, στους ασθενείς με τεκμηριωμένη διάγνωση ΠΠ ενδείκνυται η αποφυγή αντικατάστασης μιας γλιπτίνης από μια γλιφοζίνη. Η καταγραφή της κίτρινης κάρτας και οι παρατηρητικές μελέτες θα βοηθήσουν στην πραγματική εκτίμηση της ύπαρξης συσχέτισης μεταξύ ΠΠ και γλιφοζινών.